اسید اگزالیک به‌طور مؤثر با وارد شدن به بدن کنه‌های واروا از طریق تماس یا بخار، باعث مرگ آن‌ها می‌شود. این اسید به سیستم عصبی کنه‌ها آسیب می‌زند و موجب اختلال در عملکرد آن‌ها می‌شود. زمانی که اسید اگزالیک با گلیسیرین ترکیب می‌شود، گلیسیرین به‌عنوان یک حامل عمل کرده و به جذب بهتر اسید توسط کنه کمک می‌کند. این ترکیب در کنترل طبیعی واروا مؤثر است، زیرا گلیسیرین باعث می‌شود محلول مدت بیشتری فعال باقی بماند و اثرگذاری بیشتری داشته باشد. برای دریافت اطلاعات بیشتر و خرید اسید اگزالیک برای درست کردن کنه کش می توانید به صفحه بیسموت به نشانی زیر مراجعه کنید:
https://bismoot.com/اسید-اگزالیک/
مواد مورد نیاز برای تهیه کنه‌کش اسید اگزالیک–گلیسیرین
مواد مورد نیاز و تجهیزاتی که برای تهیه کنه کش نیاز دارید عبارتند از:
1. اسید اگزالیک
اسید اگزالیک ماده فعال اصلی در تهیه این کنه‌کش است که نقش مهمی در از بین بردن کنه‌های واروا ایفا می‌کند.
مقدار: برای تهیه محلول ۳٪ اسید اگزالیک، نیاز به ۳ گرم اسید اگزالیک برای هر ۱۰۰ میلی‌لیتر محلول خواهید داشت.
2. گلیسیرین
گلیسیرین به‌عنوان ماده چسبنده در این ترکیب عمل می‌کند و به اسید اگزالیک کمک می‌کند تا به‌طور مؤثرتری توسط کنه‌ها جذب شود. گلیسیرین باعث می‌شود محلول مدت طولانی‌تری فعال باقی بماند.
مقدار: گلیسیرین باید به میزان ۲۰ درصد از حجم نهایی محلول باشد. برای هر ۱۰۰ میلی‌لیتر محلول، ۲۰ میلی‌لیتر گلیسیرین کافی است.
نکته: گلیسیرین باید از نوع خالص و یا به اصطلاح آزمایشگاهی باشد و هیچ‌گونه مواد افزودنی نداشته باشد.
3. آب
آب برای حل کردن اسید اگزالیک و ترکیب آن با گلیسیرین استفاده می‌شود.
مقدار: برای تهیه محلول، تقریباً ۹۷ میلی‌لیتر آب نیاز خواهید داشت تا با ۳ میلی‌لیتر اسید اگزالیک و ۲۰ میلی‌لیتر گلیسیرین ترکیب شود.
نکته: دمای آب نباید از ۴۰ درجه سلسیوس بیشتر باشد تا اسید به‌درستی حل شود.
4. وسایل و ابزار مورد نیاز
- ظرف شیشه‌ای تمیز: برای مخلوط کردن اسید اگزالیک، گلیسیرین و آب به یک ظرف شیشه‌ای تمیز نیاز دارید.
- قاشق یا میکسر: برای هم زدن محلول و اطمینان از حل کامل اسید اگزالیک در آب.
- دماسنج: برای کنترل دمای آب و جلوگیری از دمای بالا که ممکن است اثرگذاری محلول را کاهش دهد.
- ظرف نگهداری: پس از تهیه محلول، آن را در ظرفی دربسته نگهداری کنید تا از تبخیر و تغییرات دمایی جلوگیری شود.
روش ساخت نوار کنه‌کش اسید اگزالیک–گلیسیرین
مواد مورد نیاز:
- اسید اگزالیک: ۳ گرم (برای تهیه محلول ۳٪)
- گلیسیرین: ۲۰ میلی‌لیتر
- آب مقطر: ۹۷ میلی‌لیتر
- نوارهای پارچه‌ای یا کاغذی (ترجیحاً پارچه‌ای که قابلیت جذب محلول را داشته باشد)
مرحله به مرحله فرآیند ساخت نوار کنه‌کش:
1. تهیه محلول اسید اگزالیک–گلیسیرین
برای شروع، باید محلول اصلی اسید اگزالیک و گلیسیرین را آماده کنید:
- اسید اگزالیک: ۳ گرم اسید اگزالیک پودری را اندازه‌گیری کرده و در ۹۷ میلی‌لیتر آب مقطر حل کنید. باید اسید به‌طور کامل در آب حل شود.
- گلیسیرین: سپس ۲۰ میلی‌لیتر گلیسیرین به محلول اضافه کنید. این گلیسیرین باید خالص باشد و هیچ افزودنی نداشته باشد.
در این مرحله باید محلول به‌طور کامل هم زده شود تا گلیسیرین و اسید اگزالیک به‌طور یکنواخت در آب مخلوط شوند. دمای آب نباید از ۴۰ درجه سلسیوس بیشتر شود تا اسید اگزالیک به‌درستی حل شود.
2. آماده‌سازی نوارها
پس از تهیه محلول، نوارهایی را انتخاب کنید که قادر به جذب محلول باشند. این نوارها می‌توانند از جنس پارچه یا کاغذ خاصی که به‌راحتی محلول را جذب می‌کند، باشند.
- ابعاد نوار: نوارها باید به اندازه‌ای باشند که به‌راحتی در داخل کندو قرار گیرند. طول نوارها معمولاً حدود ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر است و عرض آن‌ها ۲ تا ۳ سانتیمتر می‌تواند باشد.
- تعداد نوارها: برای هر کندو، معمولاً ۲ تا ۳ نوار کافی است، اما در صورت شدت آلودگی به کنه، ممکن است تعداد نوارها بیشتر شود.
3. آغشته کردن نوارها به محلول
در این مرحله، نوارها باید به‌طور کامل به محلول اسید اگزالیک–گلیسیرین آغشته شوند:
- نوارها را به‌طور یکنواخت در محلول غوطه‌ور کنید تا محلول به‌طور کامل جذب نوار شود.
- پس از آغشته کردن، نوارها باید به‌طور کامل از محلول خارج شوند و در حد امکان اجازه دهید که نوارها چند دقیقه در هوای آزاد خشک شوند تا از حالت اشباع به حالت مطلوب برسند.
4. خشک کردن نوارها
پس از آغشته کردن نوارها به محلول، باید اجازه دهید که نوارها خشک شوند تا از پخش محلول اضافی جلوگیری شود. این مرحله باعث می‌شود نوارها برای قرار دادن در کندو آماده شوند.
مدت زمان خشک شدن: نوارها باید به‌مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در دمای اتاق خشک شوند.
در این مرحله، نوارهای کنه‌کش شما آماده هستند تا به‌طور مؤثر در داخل کندو استفاده شوند. این روش دقیقاً مقادیر و مراحل مورد نیاز را پوشش می‌دهد تا نوارها به‌درستی تهیه و آماده استفاده شوند.
روش استفاده صحیح در داخل کندو
برای استفاده صحیح از نوار کنه‌کش اسید اگزالیک–گلیسیرین در داخل کندو، باید چند نکته مهم را رعایت کنید تا بیشترین اثربخشی را از محلول به‌دست آورید و از آسیب به زنبورها جلوگیری کنید.
مراحل استفاده صحیح از نوار کنه‌کش در داخل کندو:
1. آماده‌سازی کندو
قبل از قرار دادن نوارها در داخل کندو، باید شرایط کندو آماده باشد:
- بررسی وضعیت کندو: مطمئن شوید که کندو از نظر سلامتی و تعداد زنبورها در وضعیت خوبی قرار دارد. بهترین زمان برای استفاده از کنه‌کش، وقتی است که جمعیت زنبورها زیاد نباشد و کنه‌ها در حال تکثیر و فعالیت باشند.
- چک کردن دمای محیط: دمای مناسب برای استفاده از نوارها بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سلسیوس است. در دماهای خیلی پایین یا خیلی بالا، اثرگذاری محلول ممکن است کاهش یابد.
2. قرار دادن نوارها در کندو
نوارهایی که قبلاً با محلول اسید اگزالیک–گلیسیرین آغشته کرده‌اید باید به‌طور صحیح در داخل کندو قرار گیرند:
- تعداد نوارها: برای هر کندو معمولاً ۲ تا ۳ نوار کافی است. در صورت شدت بالای آلودگی به کنه، می‌توانید تعداد نوارها را افزایش دهید، اما از ۵ نوار بیشتر استفاده نکنید.
-
محل قرارگیری نوارها: نوارها باید در بین قاب‌ها و در نزدیکی منطقه‌ای که کنه‌ها بیشتر فعال هستند قرار گیرند. بهترین محل قرارگیری در نزدیکی زنبورها و در مناطقی است که کنه‌ها تجمع می‌کنند. نوارها باید در فضای خالی و بدون تماس مستقیم با زنبورها قرار گیرند تا هیچ آسیبی به آن‌ها وارد نشود.
- برای کندوهای ۱۰ قاب، نوارها باید به‌طور یکنواخت بین قاب‌های ۳ تا ۷ قرار گیرند.
- در کندوهای بزرگ‌تر (۲۰ قاب)، نوارها باید در چندین نقطه مختلف، معمولاً بین قاب‌های ۵ تا ۱۰، قرار گیرند.
3. مدت زمان قرارگیری نوارها
نوارهای آغشته به محلول باید مدت زمان مشخصی در داخل کندو باقی بمانند تا اثرگذاری کامل را داشته باشند:
- مدت زمان: نوارها باید به‌مدت ۳ تا ۵ روز در داخل کندو باقی بمانند. این زمان برای از بین بردن کنه‌های بالغ و نوزاد کافی است.
- نظارت بر وضعیت نوارها: بعد از ۳ روز، نوارها را بررسی کنید تا مطمئن شوید که محلول هنوز اثر دارد و نوارها به‌طور کامل خشک نشده‌اند. اگر محلول به‌طور کامل جذب شده باشد، نوارها باید تعویض شوند یا محلول جدیدی تهیه شود.
4. چک کردن اثربخشی
پس از ۳ تا ۵ روز، باید اثربخشی محلول را بررسی کنید:
- بررسی کنه‌ها: اگر پس از استفاده از نوارها، کنه‌های واروا هنوز در کندو مشاهده می‌شوند، می‌توان نوارها را برای یک دوره دیگر (حداکثر ۳ روز دیگر) در کندو نگه داشت.
- تعداد نوارها و جایگزینی: اگر تعداد کنه‌ها زیاد است یا اثرگذاری ضعیف بوده، می‌توانید نوارها را با محلول تازه تعویض کنید. برای اطمینان از اثرگذاری، به‌هیچ‌وجه نوارها را بیش از ۷ روز در داخل کندو نگذارید.
5. دور انداختن نوارها
پس از گذشت ۳ تا ۵ روز، نوارها باید به‌طور کامل از کندو خارج شوند:
پیشگیری از تماس زنبورها با محلول: نوارهای استفاده‌شده نباید در معرض دسترسی مستقیم زنبورها یا در تماس با موم قرار بگیرند. پس از خارج کردن نوارها، آن‌ها را به‌دقت دور بریزید تا هیچ آسیبی به کندو وارد نشود.
نکات مهم برای تاثیر بیشتر:
- زمان‌بندی: بهترین زمان برای استفاده از کنه‌کش اسید اگزالیک–گلیسیرین در اواخر فصل تابستان یا ابتدای پاییز است، زمانی که تعداد کنه‌ها در اوج خود هستند و کندوها از تولید عسل کاسته‌اند.
- وضعیت نوارها: نوارها باید کاملاً آغشته به محلول باشند و هیچ‌گونه نقطه خشک باقی نماند.
- تعداد نوارها: استفاده بیش از حد نوارها باعث افزایش بخار اسید اگزالیک و ممکن است به زنبورها آسیب برساند. لذا از استفاده بیش از اندازه پرهیز کنید.
دوز توصیه‌شده اسید اگزالیک و گلیسیرین بر اساس استانداردهای علمی
طبق استانداردهای علمی، دوز توصیه‌شده برای استفاده از اسید اگزالیک در ترکیب با گلیسیرین به‌منظور کنترل کنه واروا، معمولاً ۳ درصد اسید اگزالیک در محلول است. برای تهیه این محلول، ۳ گرم اسید اگزالیک باید در ۱۰۰ میلی‌لیتر آب مقطر حل شود. گلیسیرین به‌عنوان ماده حامل و چسبنده استفاده می‌شود و دوز آن معمولاً ۲۰ درصد از حجم نهایی محلول است. بنابراین، برای هر ۱۰۰ میلی‌لیتر محلول، باید ۲۰ میلی‌لیتر گلیسیرین به محلول اضافه شود.
زمان‌های مناسب برای استفاده از کنه‌کش اگزالیک–گلیسیرین
بهترین زمان‌ها برای درمان در مرداد و شهریور (اواخر تابستان) است، زمانی که جمعیت کنه‌ها به اوج خود می‌رسد. همچنین، مهر و آبان (پاییز) زمان مناسبی برای کاهش جمعیت کنه‌ها قبل از ورود به فصل زمستان است. در صورت عدم درمان کافی در پاییز، می‌توان از این روش در فروردین و اردیبهشت (اوایل بهار) استفاده کرد تا کنه‌های باقی‌مانده از فصل قبل کنترل شوند.
برای استفاده مؤثر، دمای محیط باید بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سلسیوس باشد و درمان باید در ساعات خنک روز (صبح یا عصر) انجام شود. در این زمان‌ها، زنبورها فعال هستند و محلول به‌طور مؤثرتر عمل می‌کند.
مقایسه اثربخشی این روش با سایر روش‌های رایج کنه‌کشی
برای کنترل کنه‌های واروا در زنبورداری، علاوه بر استفاده از اسید اگزالیک–گلیسیرین، دو روش رایج دیگر وجود دارند که شامل اسید فرمیک و تیکوزن هستند. در ادامه به مقایسه این سه روش می پردازیم:
۱. خطرات برای زنبورها
- اسید اگزالیک–گلیسیرین: این روش کمترین خطر را برای زنبورها دارد. اگر در دوز و شرایط مناسب استفاده شود، هیچ‌گونه آسیبی به زنبورها وارد نمی‌شود و اثربخشی بالایی دارد.
- اسید فرمیک: اسید فرمیک برای زنبورها سمی است و می‌تواند در دماهای بالاتر از ۲۵ درجه سلسیوس به زنبورها آسیب جدی وارد کند. بنابراین، باید با دقت زیادی از این روش استفاده کرد و در دمای مناسب (۲۰ تا ۲۵ درجه سلسیوس) انجام شود.
- تیکوزن: تیکوزن نیز برای زنبورها مضر است و در صورت استفاده نادرست، می‌تواند آسیب زیادی به کلنی بزند. این دارو باید با احتیاط و در مقادیر دقیق استفاده شود.
۲. سادگی در استفاده
- اسید اگزالیک–گلیسیرین: این روش بسیار ساده و کاربرپسند است. زنبوردار فقط باید نوارهای آغشته به محلول را در داخل کندو قرار دهد. هیچ تجهیزات پیچیده‌ای نیاز ندارد و زمان زیادی صرف نمی‌شود.
- اسید فرمیک: استفاده از اسید فرمیک نیاز به کنترل دقیق دما و رطوبت دارد. این روش معمولاً از طریق تبخیر یا نوارهای آغشته به اسید فرمیک انجام می‌شود که نیاز به تجهیزات خاص دارد.
- تیکوزن: استفاده از تیکوزن هم نیاز به نصب نوارها در کندو دارد و باید به‌طور مکرر تعویض شوند. همچنین این روش نیاز به دقت در اندازه‌گیری و استفاده دقیق از دارو دارد تا از آسیب به زنبورها جلوگیری شود.
۳. مدت زمان اثربخشی
- اسید اگزالیک–گلیسیرین: این روش برای یک دوره ۳ تا ۵ روز مؤثر است. برای اثربخشی بیشتر، نیاز به تعویض نوارها و اعمال درمان‌های مجدد در صورت لزوم دارد.
- اسید فرمیک: اسید فرمیک اثرات سریع و کوتاه‌مدت دارد و معمولاً تنها برای ۲ تا ۳ روز مؤثر است. برای درمان‌های طولانی‌مدت نیاز به درمان مجدد خواهد بود.
- تیکوزن: اثرات تیکوزن معمولاً طولانی‌تر است و می‌تواند برای ۱ تا ۲ هفته کنه‌ها را کنترل کند. این ویژگی باعث می‌شود که تیکوزن برای کنترل طولانی‌مدت مفید باشد.
۴. نیاز به تجهیزات خاص
- اسید اگزالیک–گلیسیرین: این روش نیاز به تجهیزات خاصی ندارد. تنها به نوارهای پارچه‌ای یا کاغذی و محلول اسید اگزالیک و گلیسیرین نیاز است.
- اسید فرمیک: استفاده از اسید فرمیک نیاز به تبخیر اسید یا نوارهای آغشته به اسید فرمیک دارد که نیازمند تجهیزات خاصی است. همچنین، باید شرایط دمایی دقیقاً کنترل شود.
- تیکوزن: این روش نیاز به نوارهای خاص دارد که در داخل کندو قرار می‌گیرند. تعویض و نصب این نوارها نیاز به دقت و زمان بیشتری دارد.
