معرفی زیباترین ماهی های آکواریوم آب شیرین (18 ماهی زیبا)

ماهی های آکواریوم آب شیرین

دنیای ماهی های آکواریومی یک دنیای پر از طرح و رنگ است که باعث شده تا افراد کثیری در سرتاسر دنیا جذب آن شوند. ماهی های آکواریومی به دو گروه عمده ماهی های آب شیرین و آب شور تقسیم بندی می شوند که معمولاً نگهداری از ماهی های آب شیرین آسان تر و کم هزینه تر برآورد می شود. در میان ماهی های آکواریومی آب شیرین هم گونه های متنوع و رنگارنگی وجود دارند که می توان ترکیب مناسبی از آنها را برای آکواریوم خانگی یا زینت بخش هر محل دیگر انتخاب نمود یا گروهی از ماهی های یک گونه را که فرد طرفدار و شیفته آن است را انتخاب نموده و در آکواریومی با ابعاد و دکوراسیون موردعلاقه خود نگهداری کند.

در کنار مطالعه ادامه این مقاله، مطالعه مقاله " تاریخچه پرورش و انواع ماهیان زینتی و آکواریومی" نیز می تواند برای علاقمندان به ماهیان زینتی و آکواریوم جذاب و جالب توجه باشد.

1 - ماهی گوپی (Guppy)

یکی از پرطرفدارترین و رایج ترین گونه های ماهی آکواریوم خانگی است که قدمت نگهداری آن در آکواریوم های شخصی طولانی است ماهی های گوپی می باشند. این گونه از آمریکایی جنوبی و منطقه کارائیب منشأ گرفته و نام خود را از اولین جمع آوری کننده این نژاد در جزیره ترینیداد (Robert John Lechmere Guppy) گرفته است. تقریباً به هر ترکیب رنگی که در تصور آید، ماهی های این گونه قابل یافت در بازار ماهی های آکواریومی هستند و معمولاً نرها دارای رنگ های زنده تر و جذاب تری در طیف های سفید، قرمز، زرد، نارنجی، سبز، آبی و بنفش و.... هستند (نرها دارای باله های دم و پشتی بلندتری هستند). سایز رایج در ماهی های بالغ حدود 2 اینج (5 سانتی متر) است.

2 - ماهی گلدفیش یا ماهی قرمز (Goldfish)

گلدفیش یکی از اولین و مشهورترین گونه های ماهی های زینتی در نزد انسان ها است که از جنوب شرق آسیا (چین و ژاپن) منشأ گرفته است. رنگ طلایی نارنجی درخشنده به عنوان ویژگی شاخص این گونه شناخته می شود که ممکن است در نژادها و سویه های مختلف با لکه های سیاه، سفید یا رنگ های دیگر (حتی در مواردی لکه های سبز زیتونی) همراه شود. انواع مختلفی از آن با بدن نسبتاً کشیده یا بدن گرد و حتی توپی شکل وجود دارند که چشمان درشت معمولی یا به شکل حباب بیرون زده از دو طرف سر (اصطلاحاً چشم تلسکوپی) نیز در آنها قابل مشاهده است. سایز و طول بدن در برخی انواع حتی تا 23 اینچ (حدود 58 سانتی متر) و وزن نیز تا حدود 4 و نیم کیلوگرم گزارش شده است.

3 - ماهی مولی (Molly)

در کنار ماهی گوپی جزو رایج ترین و محبوب ترین ماهی های آکواریومی هستند که بخشی از این محبوبیت به رنگ های گسترده و تنوع قابل انتخاب (رنگ های زرد و نارنجی، قرمز، آبی، سبز، سفید، سبز و سیاه)، رفتار و حرکات پرانرژی و پرتحرک و پرورش و نگهداری آسان آنها در بین سایر ماهی های آکواریومی (مانند گوپی ها) برمی گردد. ابعاد بدنی آنها معمولاً از ماهی های پلاتی بزرگتر و از دم شمشیری ها کوچکتر است (سایز یا طول بدن حدود 5 تا 10 سانتی متر). آنها نیز از همان اقلیم گوپی ها یعنی آمریکای مرکزی و جنوبی منشأ گرفته اند و موارد مشابه با آنها در نگهداری و پرورش دارند. اگر شرایط مناسب برای نگهداری آنها برقرار باشد می توانند در شرایط آکواریوم بین 3 تا 5 سال عمر کنند.

4 - ماهی سواردتل یا دم شمشیری (Swordtail)

یکی از شناخته شده ترین و محبوب ترین ماهی های آکواریوم آب شیرین (به ویژه برای افراد مبتدی و تازه کار) هستند که با انواع مختلفی از ماهی های دیگر و محیط های نگهداری آکواریومی مختلف اصطلاحاً کنار می آیند. با توجه به قدمت بالای پرورش این گونه، در طول سالیان متمادی دارای انواع زیادی شده است که با سرعت بالایی تکثیر می شود. نام این گونه از باله دمی شمشیر شکل نرها منشأ گرفته است که جزو ویژگی های بارز نرها و دلیل زیبایی آنها است. این گونه نیز از مکزیک و آمریکای مرکزی منشأ گرفته است که نشان دهنده اقلیم و شرایط مطلوب نگهداری آن در آکواریوم نیز است (دمای 18 تا 28 درجه سانتیگراد). دم شمشیری ها را می توان در رنگ های متنوعی (از قرمز و زرد تا مشکی و راه راه) در بازار ماهی های آکواریومی یافت.

5 - ماهی تترا نئون (Neon Tetra)

منشأ این نژاد از ماهی های آکواریومی نیز مانند بسیاری دیگر به آمریکای مرکزی و جنوبی (شامل کشورهای کلمبیا، شرق پرو و غرب برزیل) و در واقع رود آمازون برمی گردد. آنها دارای بدنی باریک یا اصطلاحاً اژدر شکل هستند که طول آن نهایتاً به بیش از یک و نیم اینچ (حدود 4 سانتیمتر) نمی رسد. اما آنچه باعث شهرت و محبوبیت تترا نئون شده است نوار طولی درخشان به رنگ آبی نئونی یا شبرنگی می باشد که در انتهای بدن تا دم کشیده شده است. البته ممکن است این ماهی با ماهی تترا کاردینال اشتباه گرفته شود که تفاوت اصلی این دو گونه در این است که نوار قرمزرنگ در تترا کاردینال در تمام طول بدن (از دهان تا دم) امتداد یافته است.

6 - ماهی دیسکس یا دیسکاس (Discus)

این گونه آن قدر در بین ماهی های آکواریومی محبوب است که تقاضای بالایی با قیمت های بالا برای انواع مختلف آن با منشأ اهلی و وحشی وجود دارد (معمولاً از رودخانه آمازون در کشور برزیل یا رودخانه های کشور کلمبیا و پرو). رفتار مناسب و مسالمت جویانه آن در بین سایر ماهی های آکواریومی همراه با تنوع رنگی و الگوی نقش های ظاهر بدن با جذابیت بالا باعث شده که در برخی منابع با عنوان پادشاه ماهی های آکواریومی دنیا شناخته شوند. این ماهی ها که شکل بدنی دیسکی یا فشرده؛ مانند حلوا ماهی ها دارند می توانند به سایز 15 تا 20 سانتی متر نیز برسند و وزنی حدود 150 تا 250 گرم داشته باشند. تشخیص نرها و ماده ها از روی تفاوت رنگی خاصی قابل انجام نیست و بیشتر این موضوع شهرت دارد که امکان بزرگتر بودن جثه نرها از ماده ها بیشتر است.

7 - ماهی بتا یا فایتر (مبارز یا جنگجوی سیامی/Betta or Siamese fighting fish)

این ماهی از منابع آب های شیرین کم عمق کشورهای جنوب شرق آسیا و به ویژه تایلند یا سیام (نام قدیم کشور تایلند) منشأ گرفته اند که با نام ماهی مبارز سیامی نیز شناخته می شوند.

دلیل شهرت ماهی های فایتر به این موضوع برمی گردد که مبارزه های بسیار جدی بین نرهای بالغ در هر زمانی که به یکدیگر برسند می تواند دربگیرد (به همین دلیل نرهای بالغ به صورت تکی نگهداری می شوند). این ماهی کوچک اما زیبا و شکوهمند، این زیبایی شهره خاص و عام خود را از رنگ های درخشان و زیبای متنوع بدن خود و البته باله های بلند و در پیچ و تاب خود با اشکال مختلف گرفته است (البته در نرها شاخص است و در ماده ها چندان بارز نیست).

حداکثر اندازه طول بدن یا سایز در نرها معمولاً حدود 2 تا 3 اینچ (حدود 5 تا 7 و نیم سانتی متر) است.

8 - ماهی بارب طلایی یا بارب چینی (Chinese or Gold Barb)

همان طور که از نام آن پیداست از کشورهای جنوب شرق آسیا مانند لائوس و تایلند و به ویژه چین منشأ گرفته است و گرچه رنگ رایج آن در طبیعت را رنگ متمایل به سبز شامل می شود، اما در تجارت جهانی ماهی های آکواریومی به دلیل محبوبیت بسیار بالای رنگ طلایی، تقریباً تمامی ماهی های در حال خریدوفروش به رنگ متمایل به طلایی مشاهده می شوند. این زیرگونه طلایی رنگ در دهه 1960 میلادی توسط توماس شوبرت (Thomas Schubert) تکثیر و گسترش داده شد و حتی پنداشته می شد که یک گونه متمایز است (تحت عنوان گونه باربوس شوبرتی/Barbus schuberti). این ماهی پر زرق و برق و زیبا که یک گونه نسبتاً صلح جو و مناسب برای آکواریوم های گروهی و متشکل از گونه های مختلف است حدود 10 سانتیمتر طول عادی آن است.

9 - ماهی زبرا یا زبرا دانیو (Zebra or Zebra Danio)

ماهی زبرا یا دانیوی گورخری به دلیل سهولت بالایی که نگهداری از آنها دارد در بین طرفداران آکواریوم های آب شیرین بسیار محبوب و رایج هستند. این گونه از نظر پرورش و تکثیر در منابع مختلف جزو ساده ترین گونه های در دسترس به حساب می آید که دلیل نام گذاری آن (زبرا یا گورخری) به طرح راه راه سیاه و سفید ظاهر آنها برمی گردد. آنها طیف به طور قابل توجهی گسترده از دما و شرایط آب را می توانند تحمل کنند که جزو مزایای نگهداری از آنها (به ویژه برای افراد مبتدی و تازه کار) است. شاید به همین دلایل است که از میانمار تا پاکستان این گونه می تواند جزو گونه های بومی آبراه ها و آبگیرهای آب شیرین باشد. البته این ماهی ها که معمولاً سایز حدود 2 اینج یا 5 سانتی متر دارند، اگر شرایط مناسب فراهم باشد تا 5 سال نیز در آکواریوم عمر می کنند.

10 - ماهی جک دمپسی (Jack Dempsey)

این گونه ماهی آکواریومی آب شیرین به دلیل رفتار بسیار فعال و تهاجمی خود مشهور است، به طوری که نام خود را از بوکسور سنگین وزن مشهور آمریکایی جک دمپسی گرفته است! این گونه تحت عنوان سیکلید جک دمپسی (Jack Dempsey cichlid) نیز شناخت می شود که اصالتاً بومی مناطق گرمسیری آمریکای مرکزی (کشورهای مکزیک و هندوراس که هم مرز اقیانوس اطلس هستند) است.

این ماهی ها که محل زیست طبیعی آنها شامل آبگیرها و نهرهای دارای پوشش گیاهی غنی است، به راحتی تکثیر و پرورش می یابد (اکنون یک گونه مهاجم در طبعیت برخی ایالت های آمریکا به حساب می آید). آنها دارای بدنی صاف و بیضی شکل با طول حدود 25 سانتی متر (7 تا 20 سانتی متر نیز یافت می شود) و دو خط خاکستری مایل به سیاه از بالای سر تا بین چشمان هستند که با چندین ردیف لکه های به رنگ سبز، آبی، سفید و... با درخشش رنگین کمانی که دو طرف بدن را پوشانده، همراه است.

11 - ماهی کوریدوراس یا گربه ماهی کوری (Corydoras or Cory Catfish)

کوریدوراس به عنوان گونه ای محبوب و مقاوم از گونه های گربه ماهی آب شیرین یک ماهی کف روب آرام و تمیز نگه دارنده کف یا بستر آکواریوم است که الگوی رنگی جالبی دارند. به دلیل اینکه گونه مقاومی هستند و نگهداری از آنها آسان است به عنوان گزینه بسیار خوب برای افراد تازه کار و مبتدی در فعالیت آکواریوم داری شناخته شده اند که با وجود ترجیح دادن آب های آرام و ساکن، اما در آب های شنی و حتی گل آلود نیز می توانند به دنبال غذا بگردند.

این گونه بومی آمریکای جنوبی است و معمولاً در دمای نسبتاً گرم (حدود 22 تا 25 درجه سانتیگراد) زیست بهینه دارد. سایز رایج آنها 4 تا 10 سانتیمتر است که با ظاهر سبیل دار مانند گربه ماهی ها و رنگ های مختلف مانند رنگ سبز متالیک یا لکه لکه یا راه راه طولی تیره و روشن در انواع مختلف آن همراه است.

12 - ماهی اسکار یا سیچلاید اسکار (Oscar Cichlids)

اسکارها به عنوان یک گونه بومی آمریکای جنوبی (آرژانتین، برزیل، کلمبیا، پاراگوئه، اروگوئه، پرو و ونزوئلا) و مشهورترین گونه گوشت خوار بزرگ جثه آکواریوم آب شیرین شناخته می شوند که به خاطر شخصیت و هوش بالای خود نیز مشهور هستند. رنگ های جذاب نارنجی مرمری جزو رنگ های رایج و مشهور آنها است و حتی نوع آلبینو یا زال آن نیز که البته کمیاب است نیز قابل یافت است. البته چالش اصلی در نگهداری از آنها (به ویژه برای افراد مبتدی) خلق و خوی تهاجمی و شکارگری بسیار بالای آنها است که نگهداری از آنها را در آکواریوم های گروهی (ترکیب گونه های مختلف) دشوار می کند. در بین این ماهی های همه چیزخوار بزرگ جثه سایز 25 تا 35 سانتیمتر بیشتر رایج است و در شرایط مناسب امید به زندگی 15 تا 20 سال نیز برای آنها قابل تصور است.

13 - ماهی رنگین کمان (Rainbowfish)

رنگین کمان ماهی ها که جزو ماهی های رایج و محبوب آب شیرین هستند همگی از خانواده Melanotaeniidae هستند که گروه متنوعی از ماهی های بومی جزایر قاره اقیانوسیه (استرالیا، گینه نو، اندونزی، ماداگاسکار و...) را شامل می شود. تقریباً همه گونه های گروه رنگین کمان ماهی ها با دیگر ماهی های آب شیرین در یک آکواریوم کنار می آیند اما باید به نیازهای کیفی متفاوت آب محل نگهداری که در اغلب گونه ها تفاوت هایی دارند نیز توجه شود. در گونه های مختلف رنگین کمان ماهی ها می توان اندازه و شکل ها و رنگ بندی های مختلفی را مشاهده نمود که برخی از زیباترین و رنگارنگ ترین انواع آن قابل تهیه و نگهداری در آکواریوم آب شیرین هستند. اگر محیط زیست مناسب آنها (پوشش گیاهی آبی، دما و pH مطلوب و...) فراهم شود تا 5 سال عمر می کنند.

14 - ماهی کریب سیکلید (Kribensis Cichlid)

سیکلیدها یا سیچلایدها نیز مانند رنگین کمان ماهی ها یک گروه نسبتاً بزرگ از گونه های ماهی های آب شیرین هستند که گونه اسکار و جک دمپسی از این گروه در این مقاله توصیف شده اند. سیچلایدها در آب و هوای گرم و در آب های شیرین سراسر آفریقا، آمریکای مرکزی و جنوبی و آسیا یافت می شوند و طیف شگفت انگیزی از رنگ ها و الگوهای رنگی دارند. بیشتر گونه های باقیمانده از گروه سیچلایدها امروزه در آفریقا یافت می شوند که تقریباً 2000 گونه تنها در دریاچه های آفریقا و 560 گونه در آمریکای مرکزی و جنوبی وجود دارند.

در اینجا گونه سیکلید کریب یا کریبنسیز سیچلاید (Kribensis Cichlid) نیز به طور خاص معرفی می شود. این عضو خانواده سیکلایدها یا سیکلیدها یک ماهی رنگارنگ با نگهداری آسان در آکواریوم است که به رنگ قرمز گیلاسی درخشان ناحیه شکمی در فصل تخم ریزی در ماهی های ماده مشهور است. این گونه که از نواحی جنوب نیجریه و نواحی نزدیک به ساحل کامرون ریشه گرفته است زیست در آب های کم عمق با پوشش گیاهی متراکم را ترجیح می دهد، اما در مجموع گونه ای مقاوم به شرایط متفاوت است.

همان طور که گفته شد رنگ قرمز خاص شکم ماهی های ماده در فصل تخم ریزی یکی از دلایل شهرت آن است، اما در مواقع دیگر نیز ماهی های این گونه به رنگ های جذاب زرد، قرمز، سبز و آبی و البته به رنگ پرورشی آلبینو (زال یا کاملاً سفید) یافت می شوند. معمولاً یک نوار طولی سیاه رنگ از دهان تا باله دمی امتداد دارد و یک ناحیه سفیدرنگ در بالای آن قرار داد و الگوی رنگی رایج در آنها با یک نوار تیره در امتداد پشت بدن تکمیل می شود و البته باله ها به رنگ نارنجی و زرد هستند.

15 - فرشته ماهی (Anglefish)

آنجل ها یا فرشته ماهی ها یک گروه بزرگ از ماهی ها هستند که شامل گونه های متنوع آب شور و آب شیرین می شود و به عنوان یکی از مشهورترین گروه های ماهی های آکواریومی شناخته می شوند. عنوان شده که گونه های آب شور فرشته ماهی ها معمولاً رنگارنگ تر و بزرگ تر هستند، اما گونه های آب شیرین نیز تنوع و زیبایی قابل توجهی دارند. در بین گونه های آب شیرین آنجل ها یا فرشته ماهی ها می توان انواع راه راه، سیاه یا سفید و نقره ای یا دارای سایه های زردرنگ در ترکیب رنگ ظاهری و... را انتخاب نمود که تا حدود 6 اینج (کمی بیش از 15 سانتیمتر) سایز می گیرند.

در انتخاب ماهی های گونه های دیگر به عنوان ترکیب با آنجل ها یا فرشته ماهی ها باید دقت شود؛ زیرا گونه هایی مانند گوپی ها یا تتراها ممکن است توسط آنها دچار حمله و پارگی باله ها شوند، اما زبراها و سایر ماهی های کوچک فرز و چابک می توانند به دلیل سرعت مناسب در خارج شدن از مسیر فرشته ماهی ها گزینه های مناسبی باشند. اصولاً در انتخاب یک آکواریوم ترکیبی که بیش از یک گونه در آنها با هم در یک آکواریوم قرار می گیرند باید دقت و تجربه کافی داشت یا از مشاورین متخصص و مجرب کمک گرفت.

16 - گورامی مرواریدی

گورامی نوع مرواریدی در منابع مختلف به عنوان جذاب ترین نوع ماهی های گورامی ذکر شده است. این گونه از کشورهای جنوب شرق آسیا مانند تایلند، مالزی، برونئی و جزیره سوماترا در اندونزی ریشه گرفته است. اکثر گورامی های مرواریدی که در بازار برای فروش عرضه می شوند به صورت پرورشی تولید شده اند و گورامی های مرواریدی وحشی در بازار جهانی بسیار کمیاب هستند. یکی از ویژگی های خاص جذاب در این ماهی تولید صدایی خاص است که به خصوص در نرها در فصل جفت گیری و درگیری یا سایر نرها پیش می آید. گورامی های مرواریدی بالغ معمولا تا 12 سانتی متر (4 و نیم اینچ) طول دارند.

مانند سایر اعضای خانواده گورامی ها در نوع مرواریدی نیز بدن به شکل کشیده و فشرده است و باله های شکمی بلند و نازک هستند. دهان آنها رو به بالا است که نشان دهنده عادت تغذیه از سطح آب در این ماهی ها است. علت نام گذاری این نوع از گورامی ها نیز به لکه های مرواریدی شکل پخش شده بر روی زمینه عمدتاً قهوه ای رنگ پوشاننده بدن برمی گردد. یک خط سیاه افقی نیز از دهان و سراسر چشم عبور کرده و تا دم کشیده شده است.

17 - لوچ نواری (Kuhli Loach)

لوچ نواری یا کوهلی لوچ یک ماهی آب شیرین است که از برونئی، جاوه و سوماترا و مالزی ریشه گرفته است و تحت عناوین دیگری مانند لوچ پلنگی یا راه راه یا حتی به خاطر ظاهر آن تحت عنوان مارماهی پلنگی نیز شناخته می شود. این نام با توجه به بدن بلند و بسیار باریک شبیه به مارماهی که چهره ای خاص به آن بخشیده، رایج است. لوچ نواری یا لوچ راه راه یا پلنگی با رنگ هایی مانند صورتی اصطلاحاً سالمونی یا راه راه ضخیم مشکی یا قهوه ای تیره دیده می شود که قسمت شکمی سفیدرنگ است و باله های کوچک شفافی دارد.

گرچه طول بدن لوچ کوهلی یا راه راه وحشی می تواند در طبیعت تا 5 اینچ (نزدیک 13 سانتیمتر) برسد، اما در اسارت (در آکواریوم) نهایتاً تا بین 3 و 4 و نیم اینچ (نهایتاً حدود 11 و نیم سانتیمتر) رشد می کند. با توجه به میزان محدود رشد جثة آن می توان آن را در یک آکواریوم کوچک (به عنوان مثال یک آکواریوم 20 گالنی یا 75 لیتری) به راحتی نگهداری نمود. جثه مارماهی شکل آن باعث شده که طرفداران خاص خود را داشته باشد و برای بخشیدن چهره ای خاص به آکواریوم گزینه مناسبی باشد.

18 - ماهی پلاتی

پلاتی ها مانند گوپی ها، مولی ها و دم شمشیری ها جزو معروف ترین و رایج ترین ماهی های زنده زای آکواریومی هستند. پلاتی ها و دم شمشیری ها از یک خانواده یا اصطلاحاً سرده جانوری هستند، اما پلاتی های نر دارای زائدة شمشیری شکل در انتهای دم خود مانند دم شمشیری های نر نیستند. پلاتی ها نیز مانند هم نوعان دیگری که نام برده شدند از آمریکای مرکزی و مکزیک ریشه گرفته اند و طول بدن یا سایز آنها نهایتاً به حدود 3 اینج (حدود 7 و نیم سانتی متر) می رسد.

علاوه بر اینکه مانند گوپی و مولی نگهداری و تکثیر آسانی برای افراد تازه کار دارند، رنگ ها و الگوهای رنگ بندی متنوعی نیز دارند. از محبوب ترین انواع پلاتی ها می توان به پلاتی کامت (Comet platy fish) یا دم دوقلو مشکی (دارای دو نوار مشکی در بالا و پایین دم)، پلاتی قرمز طلایی (Gold red platy fish)، پلاتی هایفین (Hifin platy fish) یا دارای باله پشتی بزرگ و بلند، پلاتی میکی موس (Mickey Mouse platy fish)، پلاتی دم سوزنی (Pintail platy fish)، پلاتی رنگین کمانی (Rainbow platy fish)، پلاتی مرجانی قرمز (Red coral platy fish)، پلاتی نمک فلفلی یا خال خالی (Salt and Pepper platy) و... اشاره نمود.

مطالعه بیشتر: پرورش ماهی زینتی

نکات مهم نگهداری از ماهی آکواریومی

نگهداری از آکواریوم علاوه بر اینکه می تواند یک تفریح آرامش بخش و لذت بخش برای علاقمندان به طبیعت و حیوانات خانگی باشد، باید دربرگیرنده اصول مهمی باشد که یکی از مهم ترین آنها تنظیم شرایط آب و محیط داخل آکواریوم و حفظ آن در شرایط بهینه است. نگهداری از آکواریوم دارای برنامه منظمی است که شامل امور روزانه، هفتگی، ماهانه و رسیدگی های لازمه به طور سالانه می شود.

گرچه باید برای هر آکواریوم به طور اختصاصی برنامه مراقبت های لازمه را از افراد متخصص و مجرب گرفت، اما در ادامه به کلی ترین اصول نگهداری از آکواریوم های آب شیرین به اختصار اشاره خواهد شد.

• عوض کردن آب آکواریوم

  حدود 15 تا 25 درصد آب آکواریوم در بازه زمانی هر یک تا دو هفته یکبار تعویض می شود و بقیه مخزن نیز همزمان با آن به شکل اصولی تمیز می شود. البته درصد آب تعویضی و دفعات تعویض آب به تراکم ماهی ها و پوشش گیاهی داخل آکواریوم بستگی دارد. این برنامه تعویض آب که جزو مهم ترین امور نگهداری از آکواریوم است را می توان با توجه به تراکم ماهی ها و پوشش گیاهی و البته حتماً با کسب نظر از مشاور متخصص و مجرب (به ویژه دامپزشک متخصص یا مجرب در حوزه آبزیان) تغییر داد.

  مطالعه بیشتر: نکات مهم برای خرید آکواریوم خانگی

• اصول نگهداری روزانه از آکواریوم

  1. کسب اطمینان از کارکرد درست تمام پمپ ها، فیلترها و چراغ ها (به ویژه اگر شرایط آب مناسب است؛ اما ماهی ها مریض احوال و بی حال هستند)
  2. در صورت مشاهده عوارض منفی مانند جمع شدن اطراف ورودی پمپ هوا، گوشه گیری در کناره ها، عدم تعادل هنگام شنا، حرکت های هیجانی و تغییر رنگ ماهی و... در ماهی ها فوراً آب آکواریوم آزمایش شود.
  3. بیرون کشیدن یا اصطلاحاً سیفون کردن غذای اضافی از فضا و کف مخزن
  4. بررسی دمای آب (نصب دماسنج)، زیرا دمای مناسب اغلب آکواریوم های آب شیرین بین حدود 23 تا 26 درجه سانتیگراد (75 تا 80 درجه فارنهایت) است. همچنین سنجش اکسیژن روزانه نیز بسیار مفید و مهم است (سطح اشباع اکسیژن حدود 70 درصد به طور متوسط برای آکواریوم ها ذکر شده است). دما و اکسیژن می تواند با وجود ارقامی که گفته شد برای برخی ماهی ها متفاوت باشد که باید به طور اختصاصی از افراد متخصص کسب نظر شود.

• اصول نگهداری هفتگی از آکواریوم

  1. علاوه بر تعویض حدود 25 درصد آب آکواریوم در بازه زمانی هر یک یا دو هفته یکبار که اشاره شد (بیش از این میزان می تواند توازن بیولوژیکی محیط آب آکواریوم را از بین ببرد)، نظافت هفتگی داخل آکواریوم در همین بازه زمانی بسیار مهم است. برای این کار در یک آکواریوم ساده خانگی به تجهیزات حداقلی نیاز است که مواردی مانند اسکرابر یا پاک کننده جلبک (Algae scrubber)، مکنده یا سیفون بستر و شن (Gravel vacuum)، شیشه پاک کن های مناسب و برس های لازم مانند برس پاک کننده فیلترها، قیچی اصلاح گیاهان و کود آکواریوم (اگر آکواریوم حاوی پوشش گیاهی آبی است) و... را با توجه به توصیه های نگهداری و نظافتی اخذ شده از مشاور متخصص آکواریوم ها می توان تهیه نمود.
  2. برای نظافت باید دست ها و کل ساعد دست ها به خوبی شسته و ضدعفونی مناسب شده باشد و تمام وسایل برقی داخل آکواریوم مانند پمپ ها، فیلترها و چراغ ها از برق کشیده شده باشند.
  3. مستقیماً از آب شیر شهری به جهت داشتن کلر در آن برای نظافت داخل آکواریوم استفاده نشود و آب تصفیه شده مناسب استفاده شود (برای جلوگیری از نابودی باکتری های هم زیست مفیدی که در محیط آب آکواریوم وجود دارند)
  4. سایر کارهای نظافت هفتگی شامل مواردی مانند زدودن جلبک ها با سوهان مخصوص از داخل شیشه آکواریوم، شستن شیشه و سیفون کردن یا کشیدن زائدات داخل شن بستر آکواریوم با وسایل مکنده مناسب، برداشتن و نظافت یا شستشوی مناسب فیلترها، تعویض فیلترهایی که لازم به تعویض است (هم زمان بیش از یک سوم فیلترهای آکواریوم عوض نشود) و پرکردن مجدد آکواریوم با آب تصفیه مناسب و نصب و راه اندازی مجدد وسایل جدا شده یا خاموش شده و... می شود.

• اصول نگهداری ماهانه از آکواریوم

  1. هر ماه کیفیت آب آکواریوم از لحاظ مواردی مانند عدد pH یا اسیدیته، آمونیاک، سختی آب، نیتریت و نیترات و... باید چک شود که کیت های لازم برای این سنجش ها قابل تهیه در بازار اقلام آکواریوم ها هستند.
  2. بعد از سنجش این موارد باید این اعداد با دامپزشک یا فرد متخصص در حوزه آبزیان و آکواریوم ها چک شود و در صورت بالا یا پایین تر بودن اعداد مربوطه دستورالعمل های لازمه برای تنظیم pH آکواریوم، سطح آمونیاک آکواریوم و سطح نیترات و نیتریت و سایر مؤلفه های کیفی مهم در سلامت ماهی ها و محیط آکواریوم از آن فرد متخصص اخذ و اجرایی شوند.

جمع بندی

با توجه به تنوع شگفت انگیزی که در ماهیان قابل نگهداری در آکواریوم و انواع آکواریوم های از لحاظ مختلف (ابعاد، پوشش گیاهی یا مرجانی، ترکیب ماهیان، آب شیرین یا شور بودن و...) وجود دارد، اقلام و خدمات بسیار متنوعی در دسته آکواریوم های خانگی می توانند مورد نیاز باشند. مقایسه و بررسی و انتخاب این اقلام و خدمات از میان این گروه های بسیار متنوع و البته تأمین کنندگان مختلفی که در بازار وجود دارند می تواند بسیار سخت و پیچیده شود.

وب سایت و اپلیکیشن مرغابی به عنوان سامانه جامعی که در بستر اینترنت (همه جا و همه زمان) در دسترس است و طیف گسترده ای از تأمین کنندگان این اقلام (مخزن آکواریوم، خوراک ماهیان زینتی، خود ماهیان زینتی برای خرید و...) و خدمات متنوع (کتاب ها و سایر منابع آموزشی، خدمات مشاوره خرید و ساخت آکواریوم، خدمات دامپزشکی و بهداشتی مربوطه و...) را برای بررسی و انتخاب گرد هم آورده است، می تواند بسیار برای فعالین عرصه آکواریوم داری مفید واقع شود.