واکسیناسیون سگ یکی از مهم ترین اقداماتی است که هر صاحب حیوان خانگی باید جدی بگیرد. واکسن ها با ایجاد ایمنی در برابر بیماری های خطرناک هم سلامت سگ را تضمین می کنند و هم از انتقال بیماری هایی مانند هاری به انسان جلوگیری می نمایند. دستورالعمل های جهانی به روز شده از جمله WSAVA 2024 و AAHA 2022، نشان می دهند که واکسیناسیون اصولی می تواند طول عمر و کیفیت زندگی سگ ها را به طور قابل توجهی افزایش دهد. بنابراین اگر به دنبال داشتن حیوانی سالم، شاد و ایمن هستید، آشنایی با برنامه واکسیناسیون و رعایت آن یک ضرورت است نه انتخاب. در این مقاله به طور کامل درباره واکسیناسیون سگ، فواید آن و روش های تزریق واکسن برای سگ ها صحبت خواهیم کرد تا بتوانید بهترین مراقبت را از دوست وفادارتان داشته باشید.
واکسیناسیون سگ چیست و چرا اهمیت دارد؟
واکسیناسیون سگ
واکسیناسیون در سگ ها به معنای تزریق واکسن هایی است که سیستم ایمنی بدن حیوان را تحریک می کنند تا در برابر بیماری های مختلف مقاوم شود. این فرآیند باعث تولید آنتی بادی و حافظه ایمنی در بدن سگ می شود. اهمیت واکسیناسیون سگ به دلیل پیشگیری از بیماری های مسری و خطرناکی مثل هاری، دیستمپر، پاروویروس و دیگر عفونت ها است که در صورت ابتلا ممکن است جان حیوان را به خطر بیندازد. واکسیناسیون در سگ ها نه تنها به حفظ سلامت سگ کمک می کند بلکه از انتقال بیماری ها به انسان ها و سایر حیوانات نیز جلوگیری می کند. بنابراین تزریق واکسن برای سگ از ضروریات مراقبت های اولیه محسوب می شود.
انواع واکسن های سگ و کاربرد هر کدام
به طور کلی واکسن های سگ به دو گروه اصلی تقسیم می شوند:
- واکسن های ضروری (Core Vaccines):این دسته برای همه سگ ها بدون توجه به نژاد، سن یا محل زندگی الزامی هستند.
- واکسن های غیرضروری (Non-Core Vaccines):این واکسن ها بسته به شرایط محیطی و سبک زندگی سگ توسط دامپزشک توصیه و تجویز می شوند.
در ادامه به معرفی دقیق هر دسته می پردازیم.
واکسن های ضروری برای سگ ها
این واکسن ها باید برای همه سگ ها تزریق شوند زیرا از بروز بیماری های جدی و گاه کشنده جلوگیری می کنند. بر اساس دستورالعمل های WSAVA 2024 و AAHA 2022 ، برنامه تزریق این واکسن ها باید از ۶ تا ۸ هفتگی آغاز شود، هر ۲ تا ۴ هفته تا ۱۶ هفتگی تکرار گردد و سپس یک دوز تقویتی در حدود ۱۲ ماهگی انجام شود. بعد از آن اغلب واکسن های core هر ۳ سال یک بار یا بر اساس مدت ایمنی واکسن مورد استفاده تکرار می شوند.
|
نام واکسن |
کاربرد و توضیح |
|
واکسن دیستمپر |
محافظت در برابر بیماری ویروسی با علائم تنفسی، عصبی و گوارشی |
|
واکسن پاروویروس |
جلوگیری از اسهال خونی شدید و کشنده در توله ها |
|
واکسن هاری |
پیشگیری از بیماری ویروسی کشنده و قابل انتقال به انسان |
|
واکسن آدنوویروس 1 |
مقابله با هپاتیت عفونی سگ ها |
|
واکسن آدنوویروس 2 |
جلوگیری از بیماری های تنفسی و لارنژیت |
مطالعه بیشتر: علت گاز گرفتن سگ و راه های پیشگیری از آن
واکسن های غیرضروری (اختیاری) برای سگ ها
این واکسن ها برای همه سگ ها الزامی نیستند و تزریق آن ها به شرایط زندگی، میزان تماس سگ با حیوانات دیگر و بیماری های رایج در منطقه بستگی دارد. تصمیم نهایی درباره لزوم واکسن‌های non-core باید توسط دامپزشک و با توجه به ریسک محیطی گرفته شود.
|
نام واکسن |
کاربرد و توضیح |
|
واکسن لپتوسپیروز (Leptospirosis) |
پیشگیری از بیماری باکتریایی که می تواند به کلیه و کبد آسیب بزند و حتی به انسان منتقل شود. در مناطقی که آب و خاک آلوده شایع است، تزریق آن توصیه می شود. |
|
واکسن بوردتلا (Bordetella bronchiseptica) |
جلوگیری از بیماری موسوم به سرفه کندل که در محیط هایی مثل پانسیون ها، نمایشگاه ها یا مکان هایی که سگ با حیوانات زیادی در تماس است، شایع می باشد. |
|
واکسن آنفلوآنزای سگ ها (Canine Influenza) |
پیشگیری از بیماری تنفسی ویروسی شبیه آنفلوآنزا که در بعضی مناطق و پناهگاه ها شایع است. |
|
واکسن بیماری لایم (Lyme Disease) |
محافظت در برابر بیماری منتقل شونده توسط کنه. در مناطقی که کنه ها شیوع بالایی دارند تزریق آن ضروری تر است. |
نکته:در مناطقی مثل ایران، واکسن لپتوسپیروز به دلیل شرایط آب و هوایی و احتمال آلودگی منابع آب، اغلب توصیه می شود. اما واکسن هایی مانند لایم یا آنفلوآنزا بیشتر در کشورهای خاص یا شرایط خاص اهمیت دارند و ممکن است همیشه در دسترس نباشند.
واکسن هفت گانه سگ چیست؟
تزریق واکسن برای سگ
واکسن هفت گانه سگ یک واکسن ترکیبی و پرکاربرد است که با یک تزریق، ایمنی سگ را در برابر ۷ بیماری مهم تأمین می کند. این واکسن بیشتر در کلینیک های دامپزشکی مورد استفاده قرار می گیرد.
نکته ی مهم این است که واکسن هفت گانه جایگزین کامل برنامه ی واکسیناسیون نیست بلکه بخشی از آن محسوب می شود. بنابراین تزریق دوزهای تقویتی طبق برنامه ی استاندارد (تا ۱۶ هفتگی + یادآور ۱۲ ماهگی) همچنان ضروری است. همچنین بسته به شرایط محیطی ممکن است برخی واکسن های non-core مانند بوردتلا یا آنفلوآنزای سگ ها نیاز به تزریق جداگانه داشته باشند.
ترک یبات واکسن هفت گانه سگ :
- دیستمپر
- پاروویروس
- پاراآنفلوآنزا
- آدنوویروس نوع 1
- آدنوویروس نوع 2
- لپتوسپیرا کانیکولا
- لپتوسپیرا ایکتروهموراژه
این ترکیب چندگانه علاوه بر صرفه جویی در زمان و هزینه از وارد کردن استرس مکرر به حیوان نیز جلوگیری می کند.
نکته :در کنار واکسیناسیون، استفاده از ظرف غذای سگ تمیز، غذای سگ با کیفیت و تشویقی سگ مناسب می تواند نقش مؤثری در تقویت سیستم ایمنی و حفظ سلامت عمومی حیوان داشته باشد.
قیمت واکسن هفت گانه سگ
قیمت واکسن هفت گانه بسته به برند واکسن، شهر محل زندگی و هزینه های دامپزشکی متفاوت است. به طور میانگین در ایران (تا سال ۱۴۰۴) قیمت این واکسن بین ۳۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان متغیر است.
عوامل مؤثر :
- برند واکسن (ایرانی یا خارجی)
- هزینه خدمات تزریق دامپزشکی
- سن و وضعیت جسمی سگ
- کلینیک خصوصی یا دولتی
بهترین سن واکسیناسیون سگ
سن واکسیناسیون سگ تعیین کننده موفقیت در ایجاد ایمنی است. واکسیناسیون باید از سن 6 هفتگی آغاز شده و تا حدود 16 هفتگی ادامه یابد. اگر واکسیناسیون توله سگ ها دیرتر از زمان مقرر انجام شود بدن آن ها ممکن است در برابر بیماری ها آسیب پذیر باقی بماند. بهترین بازه زمانی برای شروع واکسن های پایه، بین 6 تا 8 هفتگی است. بعد از تکمیل دوزهای پایه، واکسن های یادآوری به صورت سالانه یا دوره ای تزریق می شوند تا ایمنی حیوان حفظ شود.
مطالعه بیشتر: خارش گوش سگ
برنامه واکسیناسیون سگ ها چگونه تنظیم می شود؟
برنامه واکسن زدن سگ
برنامه واکسیناسیون باید از تولگی شروع شود و در ادامه برای حفظ ایمنی سگ در بزرگسالی تکرار گردد. زمان بندی دقیق ممکن است بسته به نوع واکسن، شرایط سنی و تشخیص دامپزشک تغییر کند اما به طور کلی دستورالعمل های جهانی برنامه زیر را توصیه می کنند:
- برنامه واکس یناسیون توله سگ ها
|
سن توله |
واکسن های اصلی (Core) |
واکسن های غیرضروری (Non-Core) |
توضیحات |
|
68 هفتگی |
دیستمپر، پاروویروس، آدنوویروس |
اولین نوبت واکسیناسیون، پایه ایمنی شکل می گیرد. |
|
|
1012 هفتگی |
تقویت Core (دوز دوم) |
لپتوسپیروز، بوردتلا (در صورت نیاز) |
بسته به شرایط محیطی تزریق واکسن های غیرضروری انجام می شود. |
|
1416 هفتگی |
تقویت نهایی Core (دوز سوم)، هاری |
لپتوسپیروز، آنفلوآنزا یا لایم (در صورت نیاز) |
واکسن هاری معمولاً در این سن تزریق می‌شود. |
|
12 ماهگی |
Booster همه واکسن های Core + هاری |
تکرار واکسن های غیرضروری بر اساس ریسک |
ایمنی بلندمدت تثبیت می‌شود. |
برنامه واکسیناسیون سگ های بالغ
بعد از پایان دوره تولگی، سگ ها همچنان به واکسن های دوره ای نیاز دارند:
- واکسن های ضروری (Core):معمولاً هر ۳ سال یک بار تکرار می شوند تا ایمنی بدن حفظ شود.
- واکسن های غیرضروری (Non-Core):بسته به شرایط زندگی سگ، اغلب به صورت سالانه تزریق می شوند.
دامپزشک با توجه به سبک زندگی، محل نگهداری و ریسک ابتلا به بیماری، برنامه ی دقیق واکسیناسیون را مشخص می کند.
اهمیت زمان بندی واکسیناسیون توله سگ ها
شروع واکسیناسیون از حدود ۶ هفتگی اهمیت زیادی دارد زیرا پس از این سن آنتی بادی های مادری که از طریق شیر منتقل شده‌اند، به تدریج کاهش می یابند و بدن توله نیازمند ایمنی فعال است. تزریق چند نوبت واکسن در فاصله های مشخص تا ۱۶ هفتگی تضمین می کند که حتی در صورت باقی ماندن بخشی از آنتی بادی مادری، سیستم ایمنی توله به طور کامل آموزش ببیند.
در ادامه تزریق یک دوز یادآور در حدود ۱۲ ماهگی نقش مهمی در تثبیت ایمنی بلندمدت دارد. بدون این یادآور، ایمنی اولیه ممکن است به مرور زمان کاهش یابد. علاوه بر واکسن ها، در این دوره باید به تغذیه مقوی و سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی توجه شود تا سیستم ایمنی بدن حیوان بتواند پاسخ مناسبی به واکسن ها بدهد و ایمنی ایجادشده پایدارتر باشد.
واکسیناسیون سگ چه عوارضی ممکن است داشته باشد؟
عوارض واکسیناسیون سگ
هرچند واکسن ها برای حفظ سلامت سگ ها بسیار ضروری هستند اما ممکن است عوارض جانبی کوتاه مدتی داشته باشند که معمولاً خفیف و موقتی هستند. این عوارض شامل:
- تورم یا قرمزی در محل تزریق
- تب خفیف
- بی حالی و کاهش اشتها
- در موارد نادر، واکنش های آلرژیک شدید
اگر بعد از واکسیناسیون، سگ شما دچار علائم شدید یا ماندگار شد حتماً با دامپزشک تماس بگیرید. دادن تشویقی سگ پس از واکسن می تواند به کاهش استرس و افزایش همکاری حیوان کمک کند.
مراقبت های لازم بعد از واکسیناسیون سگ چیست؟
پس از تزریق واکسن ممکن است سگ بی حال شود یا دمای بدن کمی افزایش یابد. در این مدت باید:
- سگ را در جای آرام استراحت دهید
- به او آب کافی و غذای سبک بدهید
- از ظرف غذای سگ تمیز و غذای سگ متناسب استفاده کنید
- از تشویقی سگ بدون افزودنی شیمیایی استفاده کنید تا سگ آرام تر شود
- از فعالیت های شدید تا 24 ساعت خودداری شود
در صورت بروز علائم شدید مانند استفراغ یا تورم زیاد حتماً به دامپزشک مراجعه کنید.
واکسیناسیون سگ خانگی چه تفاوتی با سگ های خیابانی دارد؟
واکسیناسیون سگ های خانگی
سگ های خانگی به دلیل شرایط زندگی کنترل شده، تغذیه بهتر، استفاده از غذای سگ با کیفیت و تماس کمتر با حیوانات آلوده، در معرض بیماری های کمتری هستند. اما این به معنای بی نیازی از واکسیناسیون نیست. واکسیناسیون سگ خانگی برای حفظ سلامت او و جلوگیری از انتقال بیماری به انسان ها یا سایر حیوانات الزامی است. در مقابل سگ های خیابانی معمولاً در محیط هایی با ریسک بالا زندگی می کنند و نیاز به واکسن های گسترده تر و مراقبت های ویژه تری دارند. اما در هر دو حالت تزریق واکسن برای سگ باید طبق جدول و تحت نظر دامپزشک انجام شود.
مطالعه بیشتر: بهترین برند غذای خشک سگ ایرانی و خارجی
جمع بندی
واکسیناسیون سگ یک اقدام ضروری برای حفظ سلامت، پیشگیری از بیماری های خطرناک و افزایش طول عمر حیوان است. رعایت برنامه زمان بندی واکسن ها و تزریق به موقع دوزهای یادآوری، به ایجاد ایمنی کامل در سگ ها کمک می کند. توجه به وضعیت جسمی سگ قبل و بعد از واکسیناسیون، می تواند اثرگذاری واکسن را افزایش داده و عوارض جانبی را به حداقل برساند. واکسیناسیون منظم، پایه ای ترین و مؤثرترین راه برای محافظت از حیوان شما در برابر بیماری های مسری و کشنده است.
سوالات متداول
- واکسیناسیون سگ از چه سنی شروع می شود؟
برنامه واکسیناسیون معمولاً از ۶ تا ۸ هفتگی آغاز می شود و هر ۲ تا ۴ هفته ادامه دارد تا زمانی که توله به ۱۶ هفتگی برسد. بعد از آن، یک دوز تقویتی در حدود ۱۲ ماهگی تزریق می شود.
- واکسن هاری چند وقت یک بار باید تزریق شود؟
واکسن هاری بسته به نوع واکسن و قوانین محلی می تواند سالانه یا هر سه سال یک بار تزریق شود. در ایران معمولاً تزریق سالانه انجام می شود تا ایمنی کامل حفظ شود.
- آیا واکسن ها عوارض جانبی دارند؟
بله. عوارض شایع شامل تورم در محل تزریق، تب خفیف و بی حالی کوتاه مدت هستند. واکنش های شدید مثل آلرژی یا مشکلات تنفسی نادرند، اما در صورت مشاهده باید فوراً به دامپزشک مراجعه شود.
- آیا واکسیناسیون برای توله سگ ها اهمیت بیشتری دارد؟
بله. سیستم ایمنی توله سگ ها هنوز کامل نیست و واکسیناسیون به آن ها کمک می کند در برابر بیماری های کشنده مقاوم شوند. به همین دلیل برنامه ی منظم در این سن بسیار ضروری است.
- آیا می توانم بعد از واکسیناسیون به سگم تشویقی بدهم؟
بله. دادن تشویقی سالم و بدون افزودنی شیمیایی بعد از تزریق، استرس حیوان را کاهش می دهد و تجربه ی مثبتی از واکسیناسیون ایجاد می کند.
برای خرید بهترین محصولات سلامت و مراقبت از حیوانات خانگی هم اکنون به سایت مرغابی مراجعه کنید.
توضیحات متا:
