مقایسه مزایا و معایب استفاده از کنسانتره در پرورش طیور

تأمین تغذیه مناسب و متوازن یکی از عوامل کلیدی در موفقیت پرورش طیور است و نقش کنسانتره‌ های طیور در این فرآیند بسیار حیاتی است. کنسانتره ‌ها به عنوان منابع غنی از ریزمغذی ‌ها شامل ویتامین ‌ها، مواد معدنی، اسیدهای آمینه و آنزیم‌ ها، امکان تولید جیره ‌های کامل و استاندارد را برای فارم‌ ها فراهم می ‌کنند. استفاده از کنسانتره نه تنها یکنواختی و کیفیت خوراک را تضمین می‌ کند، بلکه با کاهش خطاهای انسانی در تهیه جیره و صرفه‌ جویی در زمان، مدیریت تغذیه پرندگان را به سطح حرفه ‌ای ارتقا می‌ دهد. در این مقاله به بررسی انواع کنسانتره‌ های طیور، کاربردهای آن‌ ها در مرغداری ‌های گوشتی و تخم‌ گذار، مزایا، معایب و تفاوت آن با دان آماده پرداخته خواهد شد.

کنسانتره طیور چیست؟

کنسانتره طیوری چیست

کنسانتره ترکیبی متعادل از انواع مواد مغذی شامل ویتامین ها (ویتامین های محلول در چربی و ویتامین های محلول در آب)، مواد معدنی (مینرال های ضروری)، اسیدهای آمینه ضروری ( متیونین ، لیزین ، ترئونین و ...)، مونو کلسیم فسفات/ دی کلسیم فسفات، کولین کلراید، آنزیم (مولتی آنزیم، فیتاز)، انواع کریرها و حجم دهنده ها (کربنات کلسیم، سبوس، بنتونیت و ...) و سایر افزودنی های مجاز (نمک، جوش شیرین، محرک رشد، اسانس های گیاهی، پروبیوتیک و ...) است که پس از مخلوط شدن و ترکیب با سایر اقلام جیره (ذرت، سویا، روغن، کربنات و ...) موجب تکمیل و توازن مواد مغذی جیره خوراکی شده و خوراک کامل با صرف حداقل زمان و کمترین خطای ممکن تولید می شود.

کنسانتره با فرمول های بسیار متنوع و با درصدهای مختلف تولید می شود و در بازار انواع کنسانتره های ۲.۵، ۳، ۵، ۷.۵ ، ۱۰ و حتی ۴۰ درصد به صورت تک مرحله ای، دو و چندمرحله ای موجود است. کنسانتره تکمیل کنندة جیره خوراکی است و غالباً در بسته های ۲۵ کیلوگرمی تولید و عرضه می گردد. شرکت های همکار در وب سایت مرغابی با بهره گیری از نیروهای متخصص و مجرب و استفاده از دانش و تجربیات اساتید و فعالان صنعت طیور، انواع کنسانتره های تخصصی طیور گوشتی و تخم گذار، کنسانتره های خاص اقلیمی، و کنسانتره های حمایتی بیماری های تنفسی و گوارشی را با فرمولاسیون ویژه تولید می کند.

برای دستیابی به خوراک کامل و افزایش یکنواختی و سلامت گله، از کنسانتره طیور باکیفیت استفاده کنید تا رشد و پرورش طیور خود را بهبود ببخشید.

انواع کنسانتره های مخصوص مرغ گوشتی

انواع کنسانتره های مرغ گوشتی

انواع کنسانتره های مرغ گوشتی به دو دسته تک مرحله ای و دو یا چند مرحله ای تقسیم می شود:

کنسانتره های مرغ گوشتی تک مرحله ای

کنسانتره های تک مرحله ای، از جمله کاربردی ترین کنسانتره های موجود در بازار هستند و در سرتاسر دوره پرورش با یک فرمول طراحی و تهیه می شوند و مقادیر استفاده از آنها در جیره خوراکی ممکن است در ابتدای دوره نسبت به پایان دوره بیشتر باشد. سهولت و راحتی کار و کاهش خطای کارگر در مراحل ساخت دان مزیت این نوع استفاده از کنسانتره ها است. از معایب این نوع کنسانتره ها، محدودیت فرمولاسیون آنهاست. استفاده از یک فرمول واحد کنسانتره در کل دوره پرورش یا تولید، موجب محدودیت تغییر و تعدیل ریزمغذی های اساسی و ضروری جیره خوراکی شده و فرد جیره نویس ناگزیر از تغییر و بالانس جیره خوراکی با فواصل زمانی کوتاه و تنها با تکیه بر اقلام اصلی خوراک است.

کنسانتره های مرغ گوشتی دو یا چند مرحله ای

در میان کنسانتره های چندمرحله ای، کنسانتره های دومرحله ای از جمله مرسوم ترین کنسانتره های مورداستفاده در پرورش طیور گوشتی هستند. این نوع کنسانتره ها که معمولاً با نام های کنسانتره A و کنسانتره B نام گذاری می شوند، در دو مرحله آغازین و رشد و مرحله پایانی طراحی و تولید می شوند. مزیت مهم این کنسانتره ها نسبت به کنسانتره های تک مرحله ای، فرمولاسیون دقیق تر آنهاست که قابلیت انطباق بیشتری با احتیاجات پرنده در مراحل مختلف رشد و پرورش دارند.

کنسانتره های چندمرحله ای کنسانتره های A، B، C و ... با بیش از دو فرمولاسیون و برای بیش از دو مرحله طراحی و تولید می شوند. از بزرگ ترین ایراد این کنسانتره ها می توان به افزایش احتمال خطای کارگری در هنگام میکس و ساخت دان اشاره کرد. برای جلوگیری از بروز خطا در هنگام استفاده از این نوع کنسانتره ها تمهیدات خاصی، مانند استفاده از رنگ های متفاوت برای کیسه های کنسانتره در مراحل مختلف، لحاظ می گردد.

مطالعه بیشتر: نقش ویتامین B در سلامت طیور

انواع کنسانتره های مخصوص مرغ تخم گذار

انواع کنسانتره های مرغ تخمگذار

کنسانتره‌ های مخصوص مرغ تخم ‌گذار به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌ شوند:

کنسانتره مرغ تخمگذار دوره پرورش (پولت)

این نوع کنسانتره در دوران رشد و بلوغ مرغ‌ های تخم ‌گذار استفاده می‌شود. فرمولاسیون آن می ‌تواند تک ‌مرحله ‌ای یا چند مرحله ‌ای باشد و به گونه ‌ای طراحی می ‌شود که پرنده برای ورود به دوره تخم‌ گذاری آماده شود.

کنسانتره مرغ تخمگذار دوره تولید

این دسته از کنسانتره‌ ها مخصوص مرغ ‌هایی است که وارد فاز تخم ‌گذاری شده‌ اند. فرمول آن ‌ها معمولا متناسب با مرحله تولید (قبل از پیک، بعد از پیک و دوره ‌های مختلف تولید) تنظیم می ‌شود تا نیازهای تغذیه ‌ای پرنده در هر مقطع به بهترین شکل برطرف شود.

نکته: علاوه بر این، برخی شرکت ‌های معتبر نوعی کنسانتره پیش ‌تخم‌ گذاری (Pre-layer) هم تولید می ‌کنند که مخصوص دوره‌ ی کوتاه قبل از شروع تخم‌ گذاری است و به آماده ‌سازی بدن پرنده برای ورود به مرحله تولید کمک می ‌کند.

کنسانتره های اقلیمی

با توجه به وسعت جغرافیایی و تنوع اقلیمی موجود در کشور، با توجه به ویژگی های اقلیمی هر منطقه و نیز احتیاجات خاص طیور در هر منطقه جغرافیایی یکی از راهکارهای بهبود راندمان و عملکرد گله و افزایش بهره وری از کنسانتره و خوراک در جهت کاهش مشکلات متابولیکی و تغذیه ای، ساخت و تهیه انواع کنسانتره های اقلیمی است. به عنوان مثال، در مناطق گرمسیر و در فصول گرم سال برای کاهش اثرات استرس گرمایی بر عملکرد طیور می توان برخی ترکیبات تعدیل کننده و تأثیرگذار در تعادل یونی مانند کلرید آمونیوم و یا کربنات پتاسیم را به کنسانتره اضافه کرد.

در مناطق کوهستانی و مناطقی که با کاهش فشار اکسیژن مواجه اند، کنسانتره های اقلیمی (با تعدیل میزان اسیدهای آمینه مؤثر در تولید گوشت و سرعت رشد مانند لیزین) به منظور کاهش فشار متابولیکی، و تنظیم سرعت رشد طیور مطابق با ضروریات اقلیمی، طراحی و تولید می شوند.

مطالعه بیشتر: پرمصرف ترین داروهای طیوری کدام اند؟

کنسانتره های سایر ماکیان

در مورد سایر ماکیان مانند بوقلمون گوشتی یا مولد، شترمرغ، بلدرچین، غاز و اردک و ... کنسانتره ها به طور کلی به دو بخش کنسانتره های پرورش (کنسانتره های آغازین و رشد) و کنسانتره های دوره تولید (مولد، بالغ) دسته بندی می شوند.

مزایای کنسانتره طیوری

مزایای کنسانتره طیوری

• تأمین کامل ریزمغذی‌ ها: شامل ویتامین ‌ها، مواد معدنی، اسیدهای آمینه و آنزیم‌ها که نیازهای تغذیه ‌ای پرنده را به صورت کامل برطرف می‌ کند.

• کاهش خطا در ترکیب جیره و میکس خوراک: فرمول استاندارد کنسانتره، احتمال خطای انسانی را به حداقل می ‌رساند.

• صرفه ‌جویی در زمان تولید دان: نسبت به استفاده از ریزمغذی‌ ها و مکمل ‌های جداگانه، فرآیند تهیه خوراک سریع‌ تر و ساده ‌تر انجام می ‌شود.

• بهبود یکنواختی خوراک و عملکرد گله: ترکیب یکنواخت مواد مغذی باعث افزایش کیفیت و ثبات رشد پرندگان می ‌شود.

• کاهش نیاز به خرید مکمل‌های جداگانه: تمامی مواد ضروری در فرمول کنسانتره وجود دارد.

• امکان تولید اختصاصی بر اساس شرایط فارم یا اقلیم: کنسانتره‌ ها می ‌توانند مطابق با نیازهای خاص هر واحد پرورش تنظیم شوند.

معایب کنسانتره طیوری

معایب کنسانتره طیوری

• نیاز به دقت و مهارت در فرآیند میکس: عدم رعایت دقت کافی می ‌تواند باعث کاهش یکنواختی خوراک و بروز مشکلات تغذیه‌ ای شود.

• نیاز به تجهیزات ویژه فارم: برای استفاده از کنسانتره، تجهیزاتی مانند آسیاب و میکسر ضروری است.

• محدودیت در تغییر سریع فرمول: به ویژه در کنسانتره ‌های تک ‌مرحله ‌ای، انعطاف ‌پذیری کمی برای اصلاح مقادیر ریزمغذی ‌ها وجود دارد.

• هزینه اولیه نسبتا بالاتر: با وجود مزایای اقتصادی در بلندمدت، خرید کنسانتره نیازمند سرمایه اولیه بیشتر است.

• احتمال خطای کارگری در کنسانتره‌ های چند مرحله ‌ای: در صورت عدم رعایت دستورالعمل‌ ها، خطای انسانی ممکن است افزایش یابد.

• نیاز به دانش تغذیه ‌ای مناسب: برای تنظیم دقیق خوراک متناسب با سن و وضعیت گله، تخصص و تجربه کافی ضروری است.

تفاوت استفاده از دان آماده و کنسانتره در جیره طیور چیست؟

تفاوت دان آماده و کنسانتره طیوری

در مرغداری‌ ها، خوراک ‌دهی به دو روش دان آمادهو استفاده از کنسانترهانجام می ‌شود. دان آماده سریع و ساده است، در حالی که کنسانتره با تأمین کامل ریزمغذی ‌ها، نیاز به مهارت و تجهیزات خاص دارد.

مطالعه بیشتر: ذرت برای مرغ و طیور

استفاده از دان آماده در جیره طیور

استفاده از دان آماده سریع ترین و ساده ترین روش خوراک دهی در فارم است. دان آماده یا خوراک کامل در کارخانة خوراک دام به طور متوازن و فرموله تهیه و تولید شده و پس از ارسال به فارم نیاز به آماده سازی ندارد و مستقیماً به مخازن دان و دانخوری ها در سالن انتقال می یابد. در این روش خوراک دهی مرغدار نیاز به تأمین و تهیه هیچ یک از اقلام خوراکی ندارد و تمامی آنچه موردنیاز رشد و تولید پرنده است، در خوراک کامل موجود است. حسن این روش خوراک دهی عدم نیاز به ادوات خوراک سازی (آسیاب و میکسر) در فارم و سهولت و سرعت خوراک دهی است. دان آماده انواع مختلفی دارد و شامل انواع سوپراستارتر، استارتر، گروئر و فینیشر است که هرکدام در مراحل مختلف رشد و پرورش مورداستفاده قرار می گیرند.

استفاده از کنسانتره در جیره طیور

با استفاده از کنسانتره بخش ریزمغذی های خوراک تأمین شده و در مرغداری فقط ذرت (پایة غلات در جیره خوراکی) ، سویا (پایة کنجاله پروتئینی در جیره خوراکی)، روغن، کربنات کلسیم و در برخی موارد نمک تهیه و با کنسانتره مخلوط و جیرة نهایی تولید می شود. تهیه خوراک با استفاده از کنسانتره این امر موجب به حداقل رسیدن زمان ساخت دان و پیشگیری از بروز اشتباه در ترکیب اجزای خوراک و کاهش درصد خطا می شود؛ بنابراین آماده سازی خوراک با حداکثر بازده صورت می گیرد. بدیهی است استفاده از کنسانتره در مقایسه با دان آماده مستلزم صرف وقت و دقت بیشتری است. همچنین برای تهیه خوراک با استفاده از کنسانتره به ادوات خاص از قبیل آسیاب و میکسر در فارم نیاز است. ساخت و میکس خوراک در این روش نیاز به مهارت و دقت کافی دارد. از جمله مزیت های استفاده از کنسانتره، عدم نیاز به مکمل های معدنی ویتامینه مینراله، منابع فسفاته و یا اسیدهای آمینه است.

نتیجه گیری

کنسانتره‌ های طیور ابزار قدرتمندی برای بهینه ‌سازی تغذیه پرندگان محسوب می‌ شوند و با تأمین کامل ریزمغذی ‌ها، یکنواختی خوراک و کاهش خطاهای انسانی، امکان افزایش بهره ‌وری فارم‌ ها را فراهم می‌ کنند. انتخاب نوع کنسانتره مناسب تک مرحله ‌ای، چندمرحله ‌ای، دوره پرورش یا دوره تولید بسته به اهداف فارم و شرایط پرورش اهمیت دارد. با درک مزایا و محدودیت ‌های هر نوع کنسانتره و ترکیب آن با مدیریت دقیق تغذیه، می ‌توان سلامت، رشد و عملکرد بهینه گله را تضمین کرد و در نهایت بهره ‌وری و سوددهی پرورش طیور را به طور قابل توجهی ارتقا داد.