پرمصرف ترین داروهای طیوری کدام اند؟

در پرورش صنعتی طیور، مدیریت صحیح داروهای طیور نقش کلیدی در حفظ سلامت، رشد بهینه و کاهش تلفات پرنده‌ ها دارد. پرندگان به دلیل پرورش متراکم و حساسیت نسبت به بیماری ‌های ویروسی، باکتریایی و انگلی، نیازمند استفاده اصولی از داروهای طیور هستند؛ از جمله آنتی ‌بیوتیک‌ ها برای درمان عفونت ‌های باکتریایی، واکسن‌ ها برای پیشگیری از بیماری ‌های شایع، و ویتامین ‌ها، مکمل‌ ها و پروبیوتیک ‌ها برای تقویت سیستم ایمنی و بهبود عملکرد گوارشی. همچنین داروهای طیور ضد کوکسیدوز، ضد انگل، محرک رشد و ضد استرس به مدیریت بهتر سلامت و رشد طیور کمک می ‌کنند. استفاده هوشمندانه و تحت نظر دامپزشک، همراه با تغذیه متعادل و مکمل ‌های استاندارد، باعث کاهش بیماری ‌ها، افزایش بازده تولید و بهره‌ وری در فارم ‌های پرورش طیور می‌ شود.

شایع ترین بیماری های طیور کدام اند؟

پرورش متراکم طیور آن ها را مستعد درگیری با بیماری های متفاوتی کرده است. در این بین، علاوه بر بیماری های متابولیک از جمله سندروم مرگ ناگهانی و آسیت، اغلب بیماری های ویروسی و در مرحله بعد بیماری های باکتریایی در فارم های کشور تلفات سنگین می گیرند. طبیعی است که داروهای مورداستفاده برای درمان یا پیشگیری از این بیمارها بیشترین میزان مصرف را در فارم های پرورش طیور داشته باشند.

در این مقاله سعی شده است که توضیحی مختصر در مورد دارو داده شده و سپس به بررسی بیشترین داروهای مورداستفاده در این صنعت پرداخته شود. لازم به ذکر است که تغذیه مناسب با انواع مکمل و کنسانتره های به روز و فرموله شده با آخرین تکنولوژی های موجود در امر میکس و استفاده از بهترین و شناخته شده ترین برندهای تولید مواد اولیه در جهان توسط شرکت های معرفی شده در وب سایت مرغابی، بدون شک در کاهش درگیری یا تلفات به مرغداران عزیز کمک خواهد نمود.

مطالعه بیشتر: مراحل تبدیل تخم مرغ به جوجه

انواع داروهای طیوری

دارو	ویژگی
آنتی بیوتیک های طیور	درمان عفونت های باکتریایی
واکسن های طیور	پیشگیری از بیماری های ویروسی و باکتریایی
ویتامین ها و مکمل ها	تقویت سیستم ایمنی و بهبود رشد
پروبیوتیک ها	حفظ سلامت گوارش و افزایش مقاومت بدن
داروهای ضد کوکسیدوز	پیشگیری و درمان بیماری کوکسیدوز
ضد انگل	مقابله با انگل های داخلی و خارجی
اشتها آور	تحریک مصرف خوراک در طیور ضعیف یا بیمار
محرک رشد	بهبود ضریب تبدیل غذایی و افزایش سرعت رشد
ضد استرس	کاهش استرس ناشی از گرما، حمل و نقل یا واکسیناسیون
خلط آور و تنفسی طیور	بهبود عملکرد دستگاه تنفسی، کاهش التهاب، باز کردن مجاری تنفسی و تسهیل خروج ترشحات

آنتی بیوتیک طیور

آنتی بیوتیک ها دسته ای از داروها هستند که برای پیشگیری یا درمان عفونت های باکتریایی مورداستفاده قرار می گیرند. پرنده ها و طیور مختلف معمولاً بیشتر درگیر بیماری های میکروبی و باکتریایی می شوند. این نوع بیماری ها را می توان با استفاده از آنتی بیوتیک ها درمان کرد. اما آنتی بیوتیک درمانی اصول خاصی دارد. متأسفانه در سال های اخیر به دلیل استفاده متعدد از آنتی بیوتیک در درمان بیماری های مختلف، برخی از باکتری ها نسبت به آنتی بیوتیک های متداول همچون تتراسایکلین مقاوم شده اند.

این نوع از داروها برای درمان باکتری های ایجادکننده عفونت و از بین بردن گروه وسیعی از سایر باکتری ها و میکروارگانیسم ها به کار می روند. آنتی بیوتیک ها مانع از ازدیاد و تکثیر باکتری ها شده و بدین ترتیب می توان بیماری مربوطه در پرنده را کنترل کرد. آنتی بیوتیک های گوناگونی برای درمان بیماری ها در طیور موجود هستند. اینکه کدام یک از آنها مؤثر است باید با نظر دامپزشک متخصص انتخاب شود.

لیست قوی ترین آنتی بیوتیک های طیوری عبارتند از:

• انروفلوکساسین
• کلستین
• فوزباگ
• فلورفنیکل
• اریترومایسین

واکسن طیور

واکسن ‌ها دسته ‌ای از فرآورده‌ های بیولوژیک هستند که برای پیشگیری از بیماری‌ های ویروسی، باکتریایی یا انگلی در طیور استفاده می ‌شوند. پرورش ‌دهندگان حرفه ‌ای می ‌دانند که پیشگیری همواره ساده ‌تر و کم‌ هزینه ‌تر از درمان است. واکسیناسیون به سیستم ایمنی پرنده آموزش می ‌دهد که در مواجهه با عوامل بیماری ‌زا سریع‌ تر و مؤثرتر عمل کند.

در صنعت مرغداری، واکسن ‌ها معمولا به صورت خوراکی (در آب)، اسپری، یا تزریق زیرپوستی استفاده می‌ شوند. نوع واکسن و برنامه تزریق آن باید حتما با نظر دامپزشک و بر اساس سن، نژاد، شرایط مزرعه و بیماری ‌های شایع منطقه تعیین شود.

نمونه واکسن ‌های رایج طیور:

• واکسن نیوکاسل (NDV)
• واکسن آنفولانزای فوق‌ حاد طیور
• واکسن مارک (Marek's Disease)
• واکسن برونشیت عفونی (IB)
• واکسن گامبورو (IBD)

ویتامین ها و مکمل های طیور

ویتامین ‌ها و مکمل‌ ها ترکیباتی هستند که به تغذیه پرنده اضافه می ‌شوند تا کمبودهای احتمالی جیره غذایی را جبران کرده و رشد، تولید و سلامت کلی طیور به خصوص در جوجه یکروزه که نیاز بیشتری دارد را بهبود دهند. استرس ‌های حرارتی، واکسیناسیون، بیماری یا حتی حمل ‌و نقل می ‌تواند نیاز بدن پرنده به ویتامین ‌ها و مواد معدنی را افزایش دهد.

این ترکیبات به شکل پودر یا مایع عرضه می ‌شوند و معمولا از طریق آب آشامیدنی یا خوراک به پرنده داده می‌ شوند. مصرف منظم و اصولی مکمل ‌ها می ‌تواند کیفیت گوشت و تخم را بالا ببرد، سیستم ایمنی را تقویت کند و از بروز بیماری ‌ها جلوگیری نماید.

نمونه ویتامین ‌ها و مکمل ‌های رایج:

• ویتامین AD3E
• ویتامین C
• ویتامین B-Complex
• مکمل ‌های کلسیم و فسفر
• مواد معدنی کمیاب مانند روی و منگنز

مطالعه بیشتر: 6 راه موثر برای رشد سریع جوجه مرغ در مرغداری و خانه که نمی دانید!!!

پروبیوتیک طیور

پروبیوتیک‌ ها شامل باکتری ‌ها و مخمرهای مفیدی هستند که به بهبود سلامت گوارش و افزایش مقاومت بدن در برابر بیماری‌ ها کمک می‌ کنند. این مواد باعث تعادل فلور میکروبی دستگاه گوارش شده و رشد باکتری‌ های مضر را مهار می ‌کنند.

پروبیوتیک ‌ها به‌ خصوص پس از دوره مصرف آنتی ‌بیوتیک‌ ها یا استرس‌ های شدید (مانند واکسیناسیون یا گرمای زیاد) توصیه می‌ شوند تا سیستم گوارشی پرنده سریع ‌تر به حالت طبیعی بازگردد.

نمونه پروبیوتیک ‌های رایج طیور:

• پروتکسین (Protexin Poultry)
• پرایمالاک (PrimaLac)
• لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس
• مخمر ساکارومایسس سرویزیه (Saccharomyces cerevisiae)

مطالعه بیشتر: چه داروهای تقویتی منجر به افزایش تخم گذاری مرغ ها می شوند؟

داروهای ضد کوکسیدوز

بیماری کوکسیدیوز یکی از شایع ‌ترین بیماری‌ های انگلی در مرغداری‌ هاست که می‌تواند موجب اسهال خونی، کاهش رشد و تلفات بالا شود. داروهای ضد کوکسیدیوز با از بین بردن یا مهار انگل‌ های ایجادکننده این بیماری، نقش مهمی در پیشگیری و درمان آن دارند. استفاده پیشگیرانه در خوراک یا آب آشامیدنی معمول است.

نمونه داروهای ضد کوکسیدوز:

• آمپرولیوم (Amprolium)
• موننسین (Monensin)
• دیکلازوریل (Diclazuril)
• کلینا‌مکس (Clinamax)

داروهای ضد انگل طیور

این داروها برای مقابله با انگل‌ های داخلی (کرم‌ ها) و خارجی (شپش، کنه) در طیور استفاده می ‌شوند. آلودگی انگلی می‌ تواند منجر به کاهش تولید، ضعف و حتی مرگ پرنده شود. ضد انگل‌ ها ممکن است به صورت خوراکی، تزریقی یا محلول ‌های ضدانگل خارجی استفاده شوند.

نمونه داروهای ضد انگل:

• آیورمکتین (Ivermectin)
• فنتیون (Fenthion)
• پرازیکوانتل (Praziquantel)
• لوامیزول (Levamisole)

داروهای اشتهاآور

داروهای اشتها‌آور برای تحریک مصرف خوراک در طیور بیمار، ضعیف یا در شرایط استرس ‌زا استفاده می ‌شوند. این داروها می‌ توانند شامل ترکیبات گیاهی، ویتامین ‌ها یا محرک ‌های متابولیسم باشند و معمولا همراه با درمان اصلی تجویز می ‌شوند.

نمونه داروهای اشتها‌آور:

• ترکیبات مولتی ‌ویتامین محلول در آب
• محرک‌ های گیاهی اشتها مانند عصاره نعناع یا زنجبیل
• مالت اکسیر طیور

مطالعه بیشتر: اهمیت بهداشت آب در پرورش طیور

داروهای محرک رشد

این داروها به بهبود ضریب تبدیل غذایی، افزایش وزن و رشد سریع ‌تر طیور کمک می‌ کنند. امروزه بیشتر از ترکیبات ویتامینه، معدنی و اسیدهای آمینه به جای محرک ‌های شیمیایی رشد استفاده می ‌شود تا سلامت مصرف ‌کننده نیز حفظ شود.

نمونه محرک ‌های رشد:

• لیزین و متیونین
• پری ‌بیوتیک‌ ها و پروبیوتیک ‌های ترکیبی
• مکمل‌ های آنزیمی هضم

داروهای ضد استرس

شرایطی مانند گرما، سرما، حمل ‌و نقل، واکسیناسیون یا تراکم بالا می ‌تواند باعث استرس در طیور شود که نتیجه آن افت تولید و ضعف سیستم ایمنی است. داروهای ضد استرس با تأمین ویتامین ‌ها، الکترولیت ‌ها و ترکیبات آرام ‌بخش، اثرات منفی استرس را کاهش می ‌دهند.

نمونه داروهای ضد استرس:

• ویتامین C و E محلول در آب
• محلول ‌های الکترولیت
• ترکیبات حاوی بتائین

داروهای تنفسی و خلط آور طیور

داروهای خلط‌ آور و کمک ‌کننده به تنفس، دسته ‌ای از محصولات گیاهی یا شیمیایی هستند که برای بهبود عملکرد دستگاه تنفسی، کاهش التهاب، باز کردن مجاری تنفسی و تسهیل خروج ترشحات در طیور استفاده می‌شوند. این داروها معمولا در درمان یا پیشگیری بیماری ‌های تنفسی مانند برونشیت، سرماخوردگی و عفونت ‌های تنفسی باکتریایی یا ویروسی کاربرد دارند.

ترکیبات موجود در این داروها می‌ توانند خاصیت ضد التهاب، ضد باکتری، ضد ویروس، ضد سرفه و محرک سیستم ایمنی داشته باشند و برخی از آن ‌ها کاملا گیاهی و بدون عارضه جانبی هستند. استفاده صحیح از این داروها باعث بهبود سریع ‌تر پرنده و کاهش خسارت ناشی از بیماری ‌های تنفسی در گله می ‌شود.

نمونه داروهای خلط ‌آور و کمک ‌کننده به تنفس:

• برونشی مکس / برونشی مینت: حاوی عصاره گیاهان دارویی با اثر خلط ‌آور و ضد التهاب، بدون اسانس ‌های روغنی الکلی و بدون عارضه جانبی.
• عصاره گیاه اکیناسه: تقویت ‌کننده سیستم ایمنی، ضد ویروس و باکتری، افزایش مقاومت در برابر بیماری‌ های تنفسی.
• عصاره گیاه توسلاگو فارفارا: محافظ بافت ‌های مخاطی دستگاه تنفسی، ضد التهاب، خلط ‌آور و ضد سرفه
• عصاره گیاه اکالیپتوس: بازکننده بینی و برونش، ضد تب، ضد سرفه و ضد باکتری
• عصاره گیاه پیمپینلا آنیسوم: ضد التهاب، ضد سرفه، ضد اسپاسم و خلط ‌آور
• برونکوفین: ترکیب طبیعی از اکالیپتوس، رزماری، آویشن و دیگر گیاهان با اثرات ضد التهاب، بازکننده مجاری تنفسی، ضد باکتری و ضد قارچ.

نکات مهم در استفاده از داروها

برای بهره‌ وری بهتر و جلوگیری از بروز مشکلات جانبی، رعایت نکات زیر در مصرف داروهای طیور اهمیت بالایی دارد:

• رعایت دوز و مدت زمان مصرف: مصرف دارو باید دقیقا مطابق با دستورالعمل باشد تا اثر درمانی کامل حاصل شود و از ایجاد مقاومت دارویی جلوگیری شود.
• نحوه تجویز صحیح: داروها می‌توانند از طریق آب آشامیدنی، دان، یا تزریق مصرف شوند و انتخاب روش مناسب بسته به نوع دارو و شرایط پرنده اهمیت دارد.
• نکات ایمنی برای پرورش‌ دهنده و مصرف‌کننده: استفاده از دستکش، ماسک و رعایت بهداشت فردی ضروری است تا تماس مستقیم با دارو و عوارض احتمالی کاهش یابد.
• جلوگیری از مقاومت دارویی و عوارض جانبی: عدم تغییر دوز یا طول درمان، رعایت فواصل بین دوره ‌های درمانی و جلوگیری از مصرف همزمان داروهای ناسازگار، نقش مهمی در کاهش عوارض و مقاومت دارویی دارد.

نتیجه گیری

در نهایت، استفاده صحیح و به‌ جا از داروهای طیور نه تنها سلامت گله را تضمین می ‌کند، بلکه باعث بهبود کیفیت محصولات، کاهش هزینه‌ های درمانی و افزایش بازده اقتصادی فارم می ‌شود. مدیریت هوشمندانه دارویی همراه با تغذیه مناسب و رعایت اصول بهداشتی، کلید موفقیت در پرورش سالم و پایدار طیور است.