فحل سگ چیست؟ (راهنمای کامل دوران فحلی سگ ماده)

اگر صاحب سگ ماده هستید احتمالاً بارها شنیده اید که سگ ها «فحل» می شوند. اما واقعاً فحل سگ چیست و چه تفاوتی با پریود انسان دارد؟ دانستن زمان و علائم فحل شدن سگ اهمیت زیادی دارد چون در این دوران حیوان شما آماده باروری می شود و رفتارهای خاصی از خود نشان می دهد. اگر قصد جفت گیری یا پیشگیری از بارداری ناخواسته را دارید باید چرخه فحلی سگ را به خوبی بشناسید. در این مقاله به طور کامل و با زبانی ساده توضیح می دهیم که فحل سگ چیست، چند بار در سال اتفاق می افتد، چه مدت طول می کشد، نشانه های آن کدام‌ اند و چگونه باید از سگ ماده در این دوران مراقبت کنید.

فحل سگ یعنی چه؟

فحل شدن سگ یا همان چرخه استروس (Estrous Cycle) دوره ای است که سگ ماده از نظر جنسی فعال می شود و توانایی باروری و بارداری پیدا می کند. در این زمان تغییرات هورمونی باعث بروز علائم مشخصی مانند تورم ناحیه تناسلی، ترشحات خونی یا صورتی رنگ و بی قراری سگ می شود. برخلاف انسان که سیکل قاعدگی ماهانه دارد سگ ها معمولاً سالی چند بار وارد دوره فحلی می شوند و شدت و مدت آن به نژاد و شرایط بدنی حیوان بستگی دارد.

در جدول زیر مهم ترین اطلاعات مربوط به سن شروع فحل، تعداد دفعات در سال، علائم اصلی و مدت زمان این چرخه به صورت خلاصه آورده شده است:

موضوع	توضیحات
اولین فحل	حدود ۶ ماهگی (نژادهای کوچک زودتر، نژادهای بزرگ تا ۱۸-۲۴ ماهگی)
تعداد فحل در سال	معمولاً ۲ بار – نژادهای کوچک تا ۳ بار، نژادهای غول پیکر گاهی فقط ۱ بار
مدت زمان هر فحل	به طور میانگین ۹ روز (بین ۲ تا ۲۴ روز متغیر)
نشانه های اصلی	تورم ناحیه تناسلی، ترشحات خونی یا صورتی، بی قراری، افزایش ادرار، جذب سگ های نر شدن
زمان تخمک گذاری (بیشترین باروری)	معمولاً وقتی ترشحات شفاف و آبکی می شوند
طول بارداری سگ	حدود ۶۳ روز (۹ هفته)
پیشگیری از بارداری ناخواسته	عقیم سازی قبل از اولین فحل (۶-۷ ماهگی) توصیه می شود

مطالعه بیشتر: 37 وسیله کاربردی برای نگهداری حیوانات خانگی در خانه

تفاوت فحل شدن سگ با پریود شدن سگ چیست؟

یکی از رایج ترین سوالات صاحبان سگ این است که آیا فحل شدن سگ همان پریود شدن سگ است یا تفاوتی بین آن ها وجود دارد. بسیاری از افراد به اشتباه این دو واژه را یکی می دانند اما در واقع مفهوم و کارکردشان متفاوت است:

• پریود در انسان: به معنی ریزش دیواره رحم و خونریزی ماهانه است که بخشی از چرخه قاعدگی زنان محسوب می شود.
• فحل در سگ: به دوره ای گفته می شود که سگ ماده از نظر جنسی آماده جفت گیری و بارداری است. در این مرحله ترشحات خونی یا صورتی وجود دارد اما این ترشحات معادل پریود انسانی نیست بلکه نشانه آغاز چرخه باروری سگ است.

بنابراین فحل شدن سگ به معنای چرخه باروری و تخمک گذاری است و نباید با پریود به معنای انسانی آن اشتباه گرفته شود. شناخت این تفاوت برای صاحبان حیوان خانگی بسیار مهم است زیرا به درک بهتر رفتار سگ و مراقبت صحیح در دوران فحلی کمک می کند.

مطالعه بیشتر: علائم اضطراب در سگ ها و راهکارهای موثر در کاهش آن

سگ ها چند بار در سال فحل می شوند؟

تعداد دفعات فحل شدن سگ ها در طول سال بسته به نژاد، سن و شرایط بدنی آن ها متفاوت است. آگاهی از این موضوع به صاحبان سگ کمک می کند تا رفتارهای حیوان خود را بهتر درک کرده و مراقبت های لازم را انجام دهند.

• بیشتر سگ ها معمولاً ۲ بار در سال فحل می شوند.
• نژادهای کوچک (مثل پودل و شی هواوا) ممکن است ۳ بار در سال وارد دوره فحلی شوند.
• نژادهای بزرگ (مثل ژرمن شپرد و گریت دین) اغلب تنها یک بار در سال فحل دارند.

نکته مهم: در سال های اول زندگی سگ، چرخه های فحلی ممکن است نامنظم باشند و پس از حدود ۲ سالگی سگ، چرخه ها به ریتم طبیعی خود می رسند.

فحل سگ چند روز طول می کشد؟

مدت زمان فحل سگ ها با توجه به عواملی مانند نژاد، سن و وضعیت سلامت حیوان می تواند بسیار متغیر باشد. به طور میانگین دوره فحلی حدود ۹ روز طول می کشد اما در برخی سگ ها این بازه ممکن است بین ۲ تا ۲۴ روز باشد. در طول این دوره تغییرات رفتاری سگ ماده کاملاً قابل مشاهده است. در دوران فحلی سگ برخی از آن ها بی قرار و پرتحرک می شوند و برخی دیگر نسبت به محیط حساس تر می شوند و توجه بیشتری طلب می کنند. بیشترین احتمال باروری در روزهایی است که ترشحات واژنی شفاف و آبکی هستند و سگ ماده آماده تخمک گذاری است.

درک این زمان بندی به صاحبان سگ کمک می کند برای مدیریت تماس با سگ های نر و پیشگیری از بارداری ناخواسته برنامه ریزی دقیقی داشته باشند.

مطالعه بیشتر: اقدامات لازم جهت تربیت سگ برای دستشویی

علائم فحل سگ چیست و چگونه آن ها را تشخیص دهیم؟

تشخیص زمان فحل سگ ماده برای پیشگیری از بارداری ناخواسته یا آماده سازی محیط حیوان ضروری است. علائم فحل سگ معمولاً ترکیبی از تغییرات فیزیکی و رفتاری است که می تواند شامل موارد زیر باشد:

• تورم و تغییر رنگ ناحیه تناسلی: ورم واژن و گاهی تغییر رنگ به صورتی روشن یا قرمز، نشانه آغاز فحل است.
• ترشحات واژنی متغیر: ابتدا ترشحات خونی و بعد شفاف و آبکی، که نشان دهنده آماده بودن تخمک گذاری است.
• تغییرات رفتاری: برخی سگ ها بی قرار می شوند ونیاز به توجه دارند، برخی دیگر ممکن است گوشه گیر شوند.
• افزایش ادرار و علامت گذاری: سگ ماده برای جذب سگ های نر، ادرار بیشتری انجام می دهد یا نقاط مختلف را علامت گذاری می کند.
• تغییر اشتها و انرژی: در این دوران تغییرات هورمونی ممکن است باعث کم یا زیاد شدن اشتهای حیوان شود، بنابراین انتخاب غذای سگ مناسب اهمیت زیادی دارد.

نشانه های باروری در دوران فحلی سگ

در دوران فحلی سگ ماده همه روزها برای بارداری مناسب نیستند و شناسایی روزهای باروری اهمیت زیادی دارد. معمولاً بیشترین شانس بارداری زمانی است که:

• ترشحات روشن و آبکی: این تغییر در ترشحات واژنی نشان دهنده آماده بودن تخمک گذاری است و سگ ماده در این مرحله بیشترین پذیرش را برای جفت گیری دارد.
• تمایل سگ ماده به سگ نر: سگ در این زمان ممکن است اجازه دهد سگ های نر به او نزدیک شوند و رفتارهای آمادگی برای جفت گیری را نشان دهد.

مطالعه بیشتر: 0 تا 100 بارداری سگ (علائم، مراقبت های لازم و مدت زمان حاملگی)

نحوه رفتار صحیح در دوران فحلی سگ ماده

در این دوره سگ ماده نیاز به مراقبت های ویژه دارد تا از بارداری ناخواسته جلوگیری شود و استرس حیوان کاهش یابد:

• سگ را دور از سگ های نر نگه دارید (حتی سگ های خانگی خودتان).
• برای پیاده روی سگ مکان های خلوت را انتخاب کنید و مدت زمان پیاده روی را کمتر کنید.
• از شورت مخصوص حیوانات یا پد بهداشتی برای جلوگیری از آلودگی محیط استفاده کنید.
• استفاده از تشویقی سگ در این دوران می تواند به آرام کردن حیوان و تقویت رفتارهای مثبت کمک کند.

علت دیر فحل شدن سگ چیست؟

زمان شروع فحل در سگ های ماده می تواند به شدت متفاوت باشد و معمولاً به نژاد، اندازه و وضعیت جسمی سگ بستگی دارد. سگ های کوچک معمولاً زودتر به بلوغ جنسی می رسند، در حالی که سگ های بزرگ ممکن است اولین فحل خود را بین ۱۸ تا ۲۴ ماهگی تجربه کنند. علاوه بر نژاد عوامل دیگری نیز می توانند باعث تأخیر در فحل شدن سگ شوند. مشکلات هورمونی یا تخمدانی، تغذیه ناکافی، شرایط محیطی نامناسب و بیماری های زمینه ای از جمله مهم ترین آنها هستند.

اگر سگ ماده شما تا دو سالگی هنوز فحل نشده است مراجعه به دامپزشک برای بررسی وضعیت هورمونی و سلامت عمومی ضروری است.

آیا قبل از اولین فحل یا زایمان لازم است سگ ماده عقیم شود؟

برخی افراد باور دارند که سگ ماده باید حداقل یک بار زایمان کند تا سالم تر یا مهربان تر شود. این تصور غلط است، زیرا سلامت و رفتار سگ با زایمان بهبود نمی یابد و در واقع عقیم سازی به موقع مزایای بسیاری برای حیوان دارد.

• عقیم سازی قبل از اولین فحل خطر بیماری های رحمی و سرطان پستان را کاهش می دهد.
• زایمان هیچ تأثیر مثبتی بر رفتار سگ ندارد.
• باروری زودهنگام باعث افزایش احتمال بارداری ناخواسته و تکثیر بی رویه می شود.

جمع بندی

فحل شدن سگ بخشی طبیعی از چرخه باروری اوست که معمولاً چند بار در سال تکرار می شود. شناخت دقیق این دوره به شما کمک می کند علائم را به موقع تشخیص دهید، از بارداری ناخواسته پیشگیری کنید یا در صورت تمایل، زمان مناسب برای جفت گیری را انتخاب کنید. مهم است که به یاد داشته باشید فحل سگ با پریود انسان تفاوت دارد و مدیریت صحیح این دوران نیازمند توجه به تغذیه، محیط و مشورت با دامپزشک است. اگر قصد عقیم سازی دارید، بهترین زمان معمولاً قبل از اولین فحل است تا خطر بیماری های جدی در آینده کاهش یابد. رسیدگی به جزئیاتی مثل انتخاب غذای مناسب، استفاده از تشویقی سگ و تمیز نگه داشتن ظرف غذای سگ به سلامت حیوان در این دوران کمک زیادی می‌کند. در نهایت آگاهی شما از این چرخه کلید داشتن سگی سالم تر و زندگی آرام تر در کنار حیوان خانگیتان خواهد بود.

پرسش‌های متداول درباره فحل سگ

آیا سگ در اولین فحل می تواند باردار شود؟

بله، از همان اولین فحل امکان بارداری وجود دارد.

بارداری سگ چقدر طول می کشد؟

حدود ۶۳ روز (۹ هفته).

اگر سگ به طور ناخواسته جفت گیری کرد چه کنم؟

فوراً به دامپزشک مراجعه کنید. گاهی داروهای سقط وجود دارد اما ریسک بالایی دارند.

بهترین سن عقیم سازی سگ ماده چه زمانی است؟

معمولاً قبل از اولین فحل (۶ تا ۷ ماهگی)، مگر در برخی نژادهای بزرگ که ممکن است دامپزشک توصیه دیگری داشته باشد.

آیا دارویی برای کنترل یا عقب انداختن فحل سگ وجود دارد؟

برخی داروهای هورمونی وجود دارند اما به دلیل عوارض جانبی شدید (مانند مشکلات رحمی و افزایش ریسک سرطان) معمولاً توصیه نمی شوند. بهترین راه حل، عقیم سازی در سن مناسب است.